Onderwijsvernieuwing: Hans Beldhuis over Active Learning Classrooms

Onderwijsruimtes omvormen naar leerruimtes. Daar draait het om bij Active Learning Classrooms. Hans Beldhuis vertelt er meer over in deze aflevering van een serie korte interviews over onderwijsvernieuwing.

Wat doe je als het gaat om onderwijsinnovatie binnen de RUG?
Ik doe verschillende dingen. Een paar voorbeelden helpen misschien om een indruk te krijgen. Soms leg ik uit wat innovatie in het onderwijs is. Innoveren is een discipline vanwaaruit je vraagstukken in het onderwijs op een systematische en gedisciplineerde manier probeert op te lossen, en niet het genereren van ideeën, zoals vaak wordt gedacht. Het is een vakgebied, met een verzameling kennis, instrumenten en technieken die je kunt leren.Je kunt het dus als een wetenschap benaderen. Bij onderwijsinnovatie maken we zoveel mogelijk gebruik van "evidence-based" methoden bij het ontwerp van een vak. We voeren vooraf deskresearch uit om tot een voorstel van aanpak te komen (hypothese), vervolgens voeren we gestructureerd het plan uit (experiment) en daarna volgt het succes van al je inspanningen meten. Soms leidt dat tot een publicatie. Op deze manier spreek je ook de moedertaal van de universitair docent, namelijk als onderzoeker. Ik benadruk vaak dat innovatie altijd in dienst moet staan van de strategie van een organisatie. Waardevol zijn daarom studiereizen die ik organiseer naar internationale universiteiten. In 2019 bracht de studytrip Design for Action ons divers gezelschap naar de VS.

Je bent bezig met Active Learning Classrooms, wat zijn dit?
Een van de strategische aanbevelingen van de studytrip was om onze onderwijsruimtes om te vormen naar leerruimtes. Er is een duidelijk onderscheid tussen ruimtes die het leren vergemakkelijken en onze huidige ruimtes, die sterk docentgericht zijn. Dit betekent dat ze in de eerste plaats zijn ontworpen om de verspreiding van informatie van docent naar student in de vorm van een lezing te vergemakkelijken. Ons doel is om onze studenten op te leiden tot mondiaal betrokken burgers, en in staat te stellen om de hedendaagse uitdagingen in de wetenschap en de maatschappij aan te pakken. Om het leerproces in de student te activeren is didactiek belangrijk, maar ook de inrichting van de onderwijsruimte. Zo kom je op de Active Learning Classroom, de ALC.

Wat is jouw rol binnen deze Active Learning Classrooms?
De RUG werkt vanuit de Kwaliteitsafspraken en vanuit het Strategisch Plan 2026 aan ALCs. Enerzijds ben ik de eindverantwoordelijk programmamanager ALC voor het project en zorg ik ervoor dat we ALCs met alle faculteiten van de grond krijgen. Anderzijds werk ik vanuit de afdeling Onderwijsstrategie aan de koppeling tussen de ALCs en de onderwijsstrategie, gericht op Blended Active Learning en onderwijsinnovatie als instrument. Als je dit vertaalt naar onderwijsinnovatie op het niveau van een vak doe je dit vanuit de golden triangle: docent - facultaire onderwijsexpert - centrale onderwijsexpert. Ik ben van de "school" van Herman Tjeenk Willink en maak strategie en beleid met oog voor uitvoeringsaspecten, om problemen voor te zijn. In de andere school wordt beleid en uitvoering streng gescheiden gehouden. De combinatie van mijn beide rollen is me daarom op het lijf geschreven.

Wat zijn je plannen voor de toekomst?
Ik ben strategie gedreven. In ons Strategisch Plan 2026 staan active en collaborative learning in de paragrafen over het onderwijs en de huisvesting. FSE is druk met het Feringa building, Letteren met de herinrichting van het Harmoniecomplex, en Rechtsgeleerdheid met OB18. Prachtige kansen om strategische doelstellingen voor onderwijs en huisvesting in de vorm van (verschillende uitvoeringen) van ALC (helpen) te realiseren.

Doe je dit alleen voor de RUG of ook voor buiten de RUG?
In het Nederlands hoger onderwijs wordt veel samengewerkt. Vanuit de RUG dragen we daarom actief bij aan een drietal landelijke Special Interest Groups (SIG), waaronder AI in het onderwijs. Op die manier delen we onze ervaringen en kennis. Later dit jaar komen vanuit de SIG Learning Spaces ruim 60 collega's naar de RUG om onze ALCs te bewonderen. Op landelijk en internationaal niveau participeren we in projecten zoals het versnellingsplan, SURF, Comenius en het Erasmus+ programma, naast 1-op-1 samenwerkingen met internationale universiteiten zoals o.a. Harvard.

Hoe betrek jij studenten bij onderwijsinnovatie?
Het is niet altijd even gemakkelijk om studenten te betrekken bij onderwijsinnovatie. Ook zij zijn druk. In 2018-2019 hebben we drie interdisciplinaire projectgestuurde minoren gemaakt. Een ervan heeft de minor Rhetorics opgeleverd. In het ontwerpteam zaten vanaf het begin studenten, die van dichtbij het maken van onderwijs hebben meegemaakt (en er aan hebben bijgedragen). In de evaluatie werd duidelijk dat zij zich vooraf niet gerealiseerd hadden hoe nauwgezet en gestructureerd zo'n ontwerp gaat en dat het echt veel werk is.

Wat zullen volgens jou de grootste veranderingen zijn in de toekomst?
In de komende jaren zal de RUG voornamelijk nog een groeiende (grootschalige) universiteit zijn. Maar hoe krijgen we dan het onderwijs toch kleinschalig zodat het beter past bij onze onderwijsstrategie en bijpassende didactisch model? Ik vind het lastig om een realistische voorspelling te doen over aanstaande grote veranderingen, maar Open Education en Microcredentials hebben zeker effect, omdat zij onderdeel zijn van de strategische agenda voor NL Hoger Onderwijs.

Bij Open Education ligt de nadruk komende periode op gebruik van open, in tegenstelling tot commerciële, leermaterialen. De RUG participeert in het landelijk project Microcredentials waarin we "onderwijseenheden" tussen de 3-30 ECTS voor professionals ontwikkelen en aanbieden. Onlangs hebben we er mee geëxperimenteerd bij het RUG Education Festival. Het project komt voort uit het groot Europees programma om microcredentialling ook op termijn mogelijk te gaan maken voor onze bachelor en masterstudenten. Op deze wijze draagt het bij aan verdere flexibilisering van het hoger onderwijs.

Eerdere interviews

Tom Spits
Onderwijsvernieuwing: Tom Spits over Brightspace en MOOCs
Bas Baalmans
Onderwijsvernieuwing: Bas Baalmans over Active Learning
Indira van der Zande
Onderwijsvernieuwing: Indira van der Zande over Challenge Based Learning  
Mellie Pullman
Onderwijsinnovatie: onderwijs dat verder gaat dan traditionele klassikale lessen