Nederlandse wetenschappelijke poolexpeditie onder leiding RUG klaar voor vertrek

De Nederlandse wetenschappelijke expeditie rond Spitsbergen, SEES, is klaar voor vertrek. Vanmiddag om 18:00 uur vaart het schip de Ortelius af vanaf Longyearbyen met aan boord 50 klimaatwetenschappers, biologen, sociologen en andere wetenschappers. Afgelopen week was het spannend of iedereen tijdig op Spitsbergen zou arriveren door de staking van de piloten van luchtvaartmaatschappij SAS. “Afgelopen weekend leek het er nog op dat tweederde van de deelnemers niet op tijd aan boord in Spitsbergen zou zijn,” vertelt Maarten Loonen, expeditieleider van SEES en onderzoeker aan het Arctisch Centrum van de Rijksuniversiteit Groningen. De grootscheepse expeditie was al twee keer eerder uitgesteld door corona.

“Na twee jaar uitstel kunnen we dit jaar eindelijk de reis van 2015 herhalen en de veranderingen sindsdien meten in het veld. We gaan met 50 onderzoekers en 40 meebetalende toeristen, die als ‘citizen scientists’ de wetenschappers helpen, om onder meer de gevolgen van de klimaatverandering nader te onderzoeken,” aldus Loonen. “Ik ben zo opgelucht dat we compleet kunnen afvaren.”

SEES.nl staat voor Netherlands Scientific Expedition Edgeøa Svalbard (Svalbard is de Noorse naam voor Spitsbergen). De opwarming van de aarde gaat in de poolgebieden tot vier keer zo snel als elders in de wereld. Daarom financiert NWO een expeditie naar Spitsbergen die deze veranderingen in kaart gaat brengen in een gebied dat amper door de mens is aangetast. SEES.nl gaat data ter plekke verzamelen en die vergelijken met de data uit 1977 en 2015.

“Het zou echt een enorme strop zijn geweest als de expeditie op het laatste moment niet compleet van start was gegaan,” aldus Dick van der Kroef, directeur van het Nederlands Polair Programma (NWO) dat de expeditie financiert. “Er is heel veel werk en voorbereiding in de expeditie gestoken, dus als deze op het laatste moment niet of niet volledig met iedereen aan boord van start kan gaan, zou dat rampzalig zijn. Financieel omdat het te laat is om de expeditie uit te stellen en alle kosten al zijn gemaakt, maar bovenal zal het een groot verlies van kennis betekenen als niet alle onderzoekers mee gaan en niet al het geplande onderzoek gedaan kan worden.”

De organisatie van de SEES-expeditie is in handen van het Arctisch Centrum van de Rijksuniversiteit Groningen, met Maarten Loonen (wetenschap), Annette Scheepstra (coördinatie) en Frits Steenhuisen (logistiek). Loonen is hoofddocent Arctische ecologie en al jaren iedere zomer als manager te vinden op het Nederlands Poolstation in Ny Ålesund, Spitsbergen. NWO financiert de expeditie middels het Nederlands Polair Programma, waaraan vijf Nederlandse ministeries deelnemen. SEES.nl vaart met het schip de Ortelius, dat in handen is van OceanWide Expeditions in Vlissingen – dat ooit is opgericht om onderzoek te doen op Spitsbergen.

Nederland heeft een traditie van aanwezigheid op Spitsbergen, wat al begon met de ontdekking in 1596 door Willem Barentsz. In de jaren ‘70 was er een klein Nederlands onderzoeksstation op Edgeøa. In 1977 was er al een expeditie naar dit eiland, en in 2015 vond de eerste SEES.nl expeditie plaats. Deze vervolgexpeditie zou oorspronkelijk in augustus 2020 zijn gehouden maar werd vanwege Corona uitgesteld.