Muurschildering J. C. Kapteyn onthuld

Op 17 juni is de muurschildering van J. C. Kapteyn onthuld door Jouke de Vries, voorzitter van het College van Bestuur van de RUG. De muurschildering, gemaakt door kunstenaar Fynn van der Ziel, beslaat een hele muur in de Oude Kijk in ’t Jatstraat, bij de entree van het Universiteitsmuseum. De presentatie van het kunstwerk komt vlak voor de 100e sterfdag van Kapteyn.

Het werk is de tweede in de serie van academische muurschilderingen over belangrijke RUG-wetenschappers. Het voorstel voor deze reeks kwam van voormalig gemeenteraadslid Gerben Brandsema en wordt uitgevoerd in opdracht van de Rijksuniversiteit Groningen in samenwerking met Kunstpunt Groningen en de Gemeente Groningen.

Making connections

Jacobus Cornelius Kapteyn is de eerste hoogleraar sterrenkunde en theoretische mechanica van de RUG. Omdat de universiteit bij zijn aantreden geen observatorium heeft, besluit hij contact te zoeken met de Britse Astronoom David Gill, van de sterrenwacht in Kaapstad. Gill stuurt hem meer dan 2400 glasplaatnegatieven die Kapteyn met een door hemzelf aangepast meetinstrument bestudeert. Zo brengt Kapteyn de zuidelijke sterrenhemel in kaart en registreert hij de structuur van ons Melkwegstelsel. Samen met Gill stelt hij de eerste atlas van de zuidelijke sterrenhemel op (The Cape Photographic Durchmusterung for the equinox 1875). Met zijn ontdekkingen en opvallend grote netwerk wordt Kapteyn wereldwijd bekend, en met hem de Rijksuniversiteit Groningen.

Invloedrijk

‘Je kunt Kapteyn met recht een van de vaders van de Nederlandse sterrenkunde noemen,’ vertelt Arjen Dijkstra, directeur van het Universiteitsmuseum. Het werk van Kapteyn gaat verder dan alleen astronomie. Kapteyn deelde zijn kennis en beïnvloedde daarmee andere grote wetenschappers, zoals Jantina Tammes die hij wegwijst in de statistiek, en Jan Hendrik Oort die bij hem studeerde. ‘Hij is echt een voorbeeld van de manier waarop we nu als universiteit willen werken: interdisciplinair en internationaal,’ besluit Dijkstra.

Over de muurschildering

De muurschildering is volgens kunstenaar Fynn van der Ziel een kleurrijke bedoening. ‘Het is een beetje een zoekplaatje,’ vertelt hij. ‘Het is meer dan alleen een portret, er zitten veel elementen uit het leven van Kapteyn in.’ Op de muur is Kapteyn zelf te zien, met zijn glasplaten. Achter hem is een poster zichtbaar die zijn link met Zuid-Afrika weergeeft. Maar er zijn ook wat elementen te vinden die wellicht minder voor de hand liggen. Zo zit Kapteyn op een boomstronk – een verwijzing naar zijn onderzoek aan boomringen en de invloed van de zon op het klimaat. Omdat Kapteyn een groot dierenliefhebber was, zijn er konijnen en vogels te zien en wie goed kijkt ontdekt ook een frietkraam – een verwijzing naar de snackbar aan de J.C. Kapteynlaan. ‘Dat is toch waar veel mensen aan denken, bij het horen van de naam Kapteyn,‘ lacht Van der Ziel.

Lees meer:

• Kunstpunt: Muurschildering Jacobus Kapteyn