Van Old noar Jong: met het Gronings de dorpsgemeenschap versterken

Op donderdag 28 oktober wordt in aanwezigheid van de Commissaris van de Koning René Paas in Zandeweer het lesprogramma Van Old noar Jong gelanceerd. Het is voor het eerst dat op lokale schaal digitale middelen worden ingezet om de gemeenschapszin tussen de verschillende generaties in een Gronings dorp te bevorderen met behulp van de Groningse streektaal. Het is de bedoeling om deze werkwijze in de toekomst voor meerdere dorpen en streken in Groningen - en mogelijk ook daarbuiten - uit te rollen.

Het idee voor het lesprogramma is afkomstig van Goos Gosling Slotegraaf, namens Dorpsbelangen Zandeweer, Eppenhuizen en Doodstil, en hoogleraren Martijn Wieling en Goffe Jensma, beiden Centrum Groninger Taal & Cultuur (CGTC)/Rijksuniversiteit Groningen (RUG). Jensma: "Dit project laat heel mooi zien dat een vraag uit de gemeenschap naar meer aandacht voor de streektaal in het onderwijs, via een plezierige samenwerking tot een prachtige uitkomst kan leiden."

Streektaalsprekers leverden input voor app

Het bijzondere aan het lesprogramma is dat oudere generaties uit het dorp input hebben geleverd voor het lesmateriaal waarmee schoolkinderen kennismaken met het Gronings. Daarmee is een app ontwikkeld. Wieling: "Het mooie van de app is dat deze de woorden bevat die de dialectsprekende bewoners van Zandeweer, Eppenhuizen en Doodstil door wilden geven aan de kinderen."

Oefenen met het Gronings

Schrijfster Kunny Luchtenberg verwerkte de verzamelde woorden in korte Groningse verhalen. In de app kunnen de kinderen daardoor op een speelse manier oefenen met het lezen, het luisteren, het schrijven en de uitspraak van het Gronings. Gosling Slotegraaf: "Dit is een prachtige primeur voor het streektaalonderwijs! Met gebruik van moderne onderwijsmiddelen worden kinderen in de basisschoolleeftijd bekendgemaakt met onze streektaal." In een bij de app behorende serie van tien lessen kunnen de kinderen zelf met hun klas onderzoek naar het Gronings doen. Ze leren dat het Gronings een variant is van een andere taal dan het Nederlands, namelijk het Nedersaksisch. Daarnaast onderzoeken ze hoe het Gronings van het Nederlands verschilt, en ze leren dat het Gronings veel varianten kent.

Voorproefje door Olaf Vos

Het lesprogramma Van Old noar Jong wordt in gebruik genomen door basisschool ODBS Nijenstein in Zandeweer. Op donderdag 28 oktober krijgen de kinderen uit Zandeweer alvast van Olaf Vos een voorproefje van de Groningse lessen en kunnen ze genieten van korte optredens van de Groningstalige bands Swinder (solo) en Wat Aans!. Zangeres Marlene Bakker leest de kinderen voor uit haar boek De Gruvvalo.

Samenwerking bij ontwikkeling

De eerste versie van de app werd ontwikkeld door leerlingen van het Alfa College in Groningen (opleiding Game Architecture & Design), waarna de huidige versie door promovendus Wietse de Vries van CGTC/RUG is doorontwikkeld. Het bijbehorende lesprogramma is gemaakt door de Scholierenacademie van de RUG, met ondersteuning van het Speech Lab Groningen van de Faculteit der Letteren van de RUG. De ontwikkeling van de app en lesprogramma is mede mogelijk gemaakt door een Google Community Grant.

Gratis aan te vragen

De app Van Old noar Jong is voor iedereen vanaf nu te downloaden in de Google Play Store en Apple App Store. Geïnteresseerde scholen in Groningen kunnen het lesprogramma, inclusief het boek De Gruvvalo gratis aanvragen via de website.