Universitaire gemeenschap eert Aletta Jacobs met Aletta-jaar

Het was Thorbecke in hoogst eigen persoon die in 1871 in een brief aan de heer Jacobs kenbaar maakte dat hij ermee instemde dat hij zijn dochter Aletta als eerste vrouw zou mogen inschrijven aan de Rijksuniversiteit in Groningen. Op 20 april van dat jaar was Aletta Jacobs de eerste vrouw in Nederland die zich als volwaardig vrouwelijk student inschreef bij een universiteit. Op 20 april 2021, 150 jaar later, eert de RUG Aletta Jacobs met de start van het Aletta-jaar.

Aanvankelijk krijgt Jacobs toestemming voor een proefperiode van een jaar. Op zijn sterfbed verleent Thorbecke Jacobs echter ook toestemming om examens af te leggen. Ze legt in 1877 en 1878 succesvol haar staatsexamen af en is dan de eerste vrouwelijke arts van Nederland. In 1879 promoveert ze en gaat ze als huisarts aan de slag in Amsterdam. Jacobs was daarmee de eerste vrouw in Nederland die een volledig academische opleiding voltooide aan een Nederlandse universiteit.

Keerpunt

De inschrijving van Aletta Jacobs in 1871 is een keerpunt in de Nederlandse geschiedenis ten aanzien van de positie van vrouwen in de wetenschap. Vele vrouwen hebben Aletta’s pad daarna mogen volgen. Op 20 April 2021 start daarom een gemeenschappelijk jaar met een programma waarin de RUG samen met UMCG, AJSPH, Universiteitsmuseum en Studium Generale meerdere activiteiten organiseert. Daarmee markeert en onderstreept de RUG, samen met haar partners, het belang van dit bijzondere moment in de geschiedenis en vraagt het blijvend aandacht voor de rol van diversiteit binnen de wetenschap.

Programma

Het Aletta-jaar komt direct uit de startblokken met de publicatie van de eerste van twee speciale podcasts over de invloed van vrouwen op 20 april. Hierin is onder meer Marian Joëls te gast, decaan van het UMCG en auteur van het nieuwe boek ‘Baanbreeksters’. Op 28 april volgt een tweede (Engelstalige) podcast waarin de invloed van vrouwen in internationaal perspectief wordt geplaatst. Cisca Wijmenga, rector magnificus van de RUG, schuift aan als één van de gasten.

Joëls: "Aletta Jacobs was haar tijd ver vooruit, in vele opzichten. Zij heeft de weg bereid voor al die vrouwelijke studenten die na haar de universiteit zijn binnengestroomd, in het bijzonder bij de studie geneeskunde. Haar waarde is enorm geweest en als leden van de Groningse academische omgeving zijn wij trots op deze bijzondere vrouw."

Wijmenga: “Als een van de geïnterviewde vrouwen in het boek Baanbreeksters weet ik uit ervaring wat het is om als pionier je eigen pad te moeten banen. Ik voel me bevoorrecht dat ik nu als rolmodel, zoals Aletta Jacobs ook voor mij was, kan dienen voor andere vrouwen”.

Gedurende het Aletta-jaar ontplooit de RUG meerdere activiteiten, waaronder de voorjaarslancering van een stadswandeling gericht op eerste vrouwen aan de universiteit van Groningen. Ook loopt een kunstenaarsproject met Aletta Jacobs als centraal thema, dat leidt tot de onthulling van een muurschildering op een bijzondere plek in Groningen.