Sijbren Otto ontvangt James Flack Norris Award in Physical Organic Chemistry

Prof. dr. Sijbren Otto van het Stratingh Institute for Chemistry heeft de James Flack Norris Award in Physical Organic Chemistry ontvangen van de American Chemical Society. Hij ontvangt de prijs voor zijn leidende bijdrage aan de totstandkoming van het vakgebied van de systeemchemie. De American Chemical Society is de nummer 1 society in de wereld van de scheikunde. De prijs bestaat uit een geldbedrag van $ 5.000 en een certificaat.

Dit maakte het Chemical & Engineering News (C&EN) bekend in haar wekelijkse editie van eind september. Naast Sijbren Otto is Ben Feringa (in 2007) de enige Nederlander die deze prijs heeft ontvangen.

James Flack Norris Award

De James Flack Norris Award eert en beloont uitmuntende bijdragen aan de fysische organische chemie. De prijs werd in 1963 ingesteld door de American Chemistry Society als eerbetoon aan James Flack Norris, een Amerikaanse chemicus. De officiële overhandiging van de prijs is in maart 2022 in San Diego, Verenigde Staten.

Zelfreplicerende moleculen

Sijbren Otto is hoogleraar Systeemchemie . Hij bestudeert ‘chemische evolutie’. Zijn onderzoeksgroep ontwikkelde een modelsysteem met moleculen die kopieën van zichzelf kunnen maken en toonde aan dat er ook diversiteit kan ontstaan door mutatie van de replicatoren. Otto deed met zijn groep al een tijd onderzoek waarbij ze complexe mengsels van moleculen gebruikten in hun zoektocht naar specifieke moleculen met bepaalde eigenschappen. Hij realiseerde zich dat er in die mengsels veel interessante dingen gebeuren en ging zich steeds meer richten op de gehele systematiek hiervan.

Nieuwe tak van chemie

Deze aanpak breekt met de traditionele manier van denken binnen de scheikunde. Maar volgens Otto kunnen juist in het gedrag van mengsels antwoorden worden gevonden op belangrijke wetenschappelijke vragen zoals het ontstaan van het leven. “Toen we ook nog zelfreplicerende moleculen ontdekten in die mengsels, ging het roer definitief om en hebben we ons, als een van de eerste groepen in de wereld, volledig toegelegd op de systeemchemie”.

Het werd duidelijk dat dit een belangrijke nieuwe tak van chemie zou gaan worden. Daarom ging Otto zich ook richten op andere aspecten van dit onderzoeksveld. “Om dit veld zich goed te laten ontwikkelen is het belangrijk dat verschillende mensen met verschillende achtergronden er zich mee identificeren. EU-netwerken en conferenties zijn belangrijke instrumenten om dit te bewerkstelligen en ik heb me daarom ook ingezet om deze netwerken en meetings te leiden en (mede) te organiseren”. Het gaat daarbij dan om de zogenoemde COST-netwerken (met inmiddels zo’n 95 aangesloten onderzoeksgroepen), Marie Curie training-netwerken en conferenties.

Fysisch organische chemie versus systeemchemie

De prijs van de APS is voor het vakgebied fysisch organische chemie. “Bij zowel fysisch organische chemie als systeemchemie is het de uitdaging om de onderliggende processen en mechanismen op te helderen, dus om het hoe en waarom achter processen beter te begrijpen”, aldus Otto. Hij geeft ook aan dat systeemchemie een volledig nieuw speelveld biedt voor fysisch organische chemici. “En een fysisch organische chemie achtergrond (Otto promoveerde ooit zelf op dit terrein) is een uitstekende voorbereiding voor onderzoek in de systeemchemie.