Wout van Bekkum Officier in de Orde van Oranje Nassau

Prof.dr. Wout van Bekkum is op 24 april benoemd tot Officier in de Orde van Oranje Nassau. Van Bekkum (Winschoten, 1954), hoogleraar Midden-Oosten Studies aan de Faculteit der Letteren aan de RUG, is van cruciale betekenis geweest voor het bestaansrecht van zijn vakgebied voor Groningen. Hij slaagde er in 2011 in om het klassieke programma Talen en Culturen van het Midden-Oosten om te vormen tot het veel modernere Midden-Oosten Studies. In binnen- en buitenland staat hij bekend als onmisbaar boegbeeld, excellente wetenschapper, enthousiasmerend en begenadigd docent.

Persoonlijk betrokken bij Jodendom

Van Bekkum heeft zich zijn hele loopbaan ingezet voor de Joodse gemeenschap en het Joodse erfgoed in Groningen. Zo was hij 34 jaar lang actief voor de stichting Folkingestraat Synagoge en vertaalde hij de Joodse teksten op duizenden grafstenen voor de Mr. Jan de Vey Mestdaghstichting. Zijn belangstelling voor het Jodendom ontstond toen hij als jongen van twaalf voor het eerst hoorde dat zijn moeder Joods was en als enige van haar familie na de oorlog was teruggekeerd uit Auschwitz. Deze openbaring was van grote invloed op zijn besluit om Semitische talen te gaan studeren. Ook het jaar dat hij in Jerusalem studeerde, maakte grote indruk op hem. Zoals hij het in 1988 zelf uitdrukte in zijn proefschrift: ‘De inspiratie kwam uit Jerusalem, maar de transpiratie van het schrijven vond plaats in Groningen.’

Wetenschappelijke nieuwsgierigheid en intellectuele durf

Tijdens zijn academische loopbaan ontwikkelde Van Bekkum zich tot een van de meest toonaangevende, internationale wetenschappers op het gebied van de middeleeuwse Hebreeuwse poëzie en de Hebreeuwse en Judeo-Arabische linguïstiek. Zijn primaire terrein betreft de Hebreeuwse pyyut: de liturgische poëzie die een belangrijke pijler vormt onder de laatantieke en middeleeuwse Joodse religieuze identiteit. Met zijn vele publicaties heeft hij een prominente bijdrage geleverd aan de gedegen ontsluiting, zorgvuldige duiding en cultuurhistorische contextualisering van vele ongepubliceerde Hebreeuwse teksten. Zijn greep op de Joodse Studies is ongekend en vloeit voort uit een nauwelijks te beteugelen wetenschappelijke nieuwsgierigheid en intellectuele durf. Met een benijdenswaardig gevoel voor de hete hangijzers in het publieke debat is hij er uitstekend in geslaagd om de geschiedenis te ontsluiten voor een divers publiek.

Internationale erkenning als wetenschapper

De inzet van Van Bekkum voor de wetenschap blijkt ook uit de manier waarop hij zijn werk voor de RUG jarenlang combineerde met een parttime hoogleraarschap Moderne Joodse Geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam. Ook werkte hij nauw samen met wetenschappers aan de Kyoto University in Japan, met name op het gebied van de pyyut. Hij beschouwt zichzelf dan ook als de Groninger vertegenwoordiger van het onderzoek naar het Midden-Oosten in het Verre Oosten. Zijn publicaties omvatten onder andere vijf wetenschappelijke monografieën, zeven bundels en zo’n 160 bijdragen aan wetenschappelijke tijdschriften, boeken en encyclopedieën. Zijn wetenschappelijk werk kreeg bijzondere erkenning toen hij in 2003 werd benoemd tot lid van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen. In 2008 werd hij geëerd met het fellowship van The Japan Society for the Promotion of Science.

Voorvechter behoud Midden Oosten Studies

Toen rond 2007/2008 het programma Talen en Culturen van het Nabije en Midden Oosten in de problemen kwam als gevolg van teruglopende studentenaantallen en een dalende studenttevredenheid, heeft Van Bekkum gevochten om het vakgebied en de vakgroep te behouden voor de RUG. Hij had de moed om een totaal nieuw curriculum op te bouwen met als resultaat het nieuwe programma Midden-Oosten Studies. Hij slaagde erin om de stafleden mee te nemen in de transitie en wist nieuwe, talentvolle stafleden aan te trekken. Door het van origine specialistische vakgebied te revitaliseren en verrijken is het hem gelukt om een nieuw programma neer te zetten dat weer volop studenten aantrekt. Inmiddels blijkt dat afgestudeerden met gemak banen vinden bij justitie, vluchtelingenwerk, ministeries en universiteiten.

Drijvende kracht en betrokken bestuurder

Van Bekkum was een bestuurder waarop iedereen altijd een beroep mocht doen. Zo nam hij deel aan vele commissies en werd hij na een grote organisatorische wijziging binnen de faculteit Letteren lid van het nieuwe clusterbestuur. Ook internationaal heeft hij zijn sporen als bestuurder ruimschoots verdiend: bijvoorbeeld als grondlegger van het internationale Medieval Hebrew Poetry Colloquium en als voorzitter van het J. Gonda Fonds dat wetenschappelijk onderzoek ondersteunt naar het Sanskriet en andere klassieke Indische talen. Als secretaris van de European Association for Jewish Studies was hij de drijvende kracht achter de organisatie van het vierde Quadrennial Congress van deze bloeiende Europese beroepsvereniging in Amsterdam. Dit congres betekende een mijlpaal voor de emancipatie van de Nederlandse Joodse Studies.

Buitengewoon geliefd onder studenten

Als docent is Van Bekkum buitengewoon geliefd vanwege zijn betrokkenheid, geleerdheid, inspiratie en enthousiasme. In de ogen van studenten leek hij altijd alles te weten en nam hij nooit genoegen met half werk. Hij wist als geen ander het plezier van het vergaren van informatie en het leren van nieuwe, exotische talen aan zijn studenten over te dragen. Hij stimuleerde studenten om hun eigen nieuwsgierigheid na te jagen en zich te verbazen over de wereld om hen heen. Hij heeft altijd veel moeite gedaan om zijn studenten en PhD-studenten te laten profiteren van zijn grote internationale netwerk. Ook was hij een buitengewoon inspirerende begeleider van promovendi.

Lees meer

• Wout van Bekkum, portret van een pionier