20 miljoen euro voor vijf grote onderzoeksprojecten UMCG

Onderzoekers van het UMCG gaan vijf grote internationale onderzoeksprojecten leiden. Het gaat om onderzoeken op verschillende vakgebieden: van de verdere ontwikkeling van protonentherapie tot het op celniveau leren begrijpen hoe sommige ziektes ontstaan. Ieder project heeft een EU-subsidie van ongeveer 4 miljoen euro gekregen, waarvan een flink deel in het UMCG besteed zal worden.

Dat het UMCG maar liefst vijf subsidies heeft binnengehaald is een ongekende prestatie, zegt UMCG-decaan Marian Joëls. ‘In totaal zijn er in Europa 32 subsidies op het gebied van Life Sciences toegekend. Vijf hiervan worden gecoördineerd door het UMCG. Hiermee hebben we meer projecten binnengehaald dan welk Europees land ook, buiten Nederland. Een groot compliment voor onze onderzoekers en voor onze Grant Support Hub, die alle aanvragen heeft ondersteund.’

Een overzicht van de onderzoeksprojecten die het UMCG gaat leiden:

Verdere ontwikkeling protonentherapie

Bij bestraling met protonen kunnen radiotherapeuten heel precies bepalen waar de energie van de protonen afgegeven moet worden. Zo zorgen ze ervoor dat er minder gezond weefsel wordt bestraald. Onder leiding van UMCG-onderzoeker Antje Knopf gaat een internationaal samenwerkingsproject onderzoeken hoe ze de protonenbehandeling dagelijks kunnen monitoren. Uiteindelijk is het doel om realtime beelden beschikbaar te hebben, zodat de behandelaars zien wat ze doen, de bestralingsplek kunnen bijstellen en om zodoende nog nauwkeuriger te kunnen bestralen. Meer over dit onderzoek is te vinden op KennisInZicht.

Hoe ontstaan aandoeningen als diabetes en hart- en vaatziekten?

Hoe ontstaan aandoeningen als hart- en vaatziekten, leververvetting en diabetes type 2? Een netwerk van blaasjes in onze lichaamscellen (het endo-lysosomale netwerk) speelt een belangrijke rol bij deze metabool syndroom gerelateerde aandoeningen. Er is sprake van metabool syndroom als er naast overwicht ook sprake is van een van de volgende klachten: een hoge bloeddruk, verhoogde bloedsuikers of te veel bloedvetten (zoals triglyceride). Het metabool syndroom verhoogt het risico op bovengenoemde aandoeningen. Onder leiding van UMCG-onderzoeker Bart van de Sluis wordt een trainingsprogramma opgezet om verder onderzoek te doen naar de aansturing van het endo-lysosomale netwerk, zodat we uiteindelijk de onderliggende aandoeningen beter kunnen behandelen.

Betere tests voor mensen met visuele beperking

Om de maatschappelijke participatie van mensen met een visuele beperking te bevorderen is het essentieel om een goed beeld van hun visuele functioneren te hebben. Conventionele oogheelkundige tests (bijvoorbeeld voor het gezichtsveld) kunnen de ernst van een defect vaststellen, maar geven veelal geen uitsluitsel over wat iemand nog kan doen met zijn of haar zien. In het onderzoek onder leiding van UMCG-hoogleraar Oogheelkunde en Visuele Neurowetenschappen Frans Cornelissen werken tien instituten uit vijf verschillende landen samen om nieuwe onderzoekers op te leiden die nauwkeurige en intuïtieve tests zullen gaan ontwikkelen. Deze gaan ze toepassen in de oogheelkunde, de kinderoncologie, de visuele revalidatie en bij het testen van paralympische sporters.

Medisch onbegrepen lichamelijke klachten

Veel mensen hebben last van meerdere lichamelijke klachten die medisch onbegrepen zijn. Deze zogenaamde functionele stoornissen komen voor in alle vakgebieden. Denk aan fibromyalgie, prikkelbare darm syndroom of functionele neurologische symptomen. De ernst hiervan en het verlies van kwaliteit van leven zijn vergelijkbaar met klachten door bekende chronische ziektes. Functionele stoornissen gaan bovendien gepaard met hoge medische kosten en hoge kosten door ziekteverzuim. UMCG-hoogleraar Psychosomatiek Judith Rosmalen leidt een interdisciplinair onderzoeksproject dat de mechanismes van deze stoornissen in kaart brengt, de diagnose en behandeling verbetert en het stigma hierover vermindert.

Effect van revalidatietherapie optimaliseren

Mensen die een beroerte hebben gehad of kinderen met bewegingsstoornissen krijgen revalidatietherapie om hun motorisch gedrag te verbeteren. Onder leiding van UMCG-bewegingswetenschapper Raoul Bongers wordt onderzocht hoe we het effect van deze revalidatietherapie kunnen vergroten. Dit doen de onderzoekers door te kijken naar de niet-lineaire interacties tussen hersenen, spieren en gewrichten, informatie uit de omgeving en het sociale aspect in het ontstaan van motorisch gedrag. Bijzondere aandacht gaat er uit naar het leren van nieuw gedrag en het vertalen van deze kennis naar de praktijk van de motorische revalidatie.

Over de EU-subsidie

De vijf projecten hebben een subsidie gekregen vanuit de zogenaamde Marie Skłodowska-Curie Actions (MSCA) van de Europese Commissie. In totaal gaat het om 530 miljoen euro voor 147 onderzoeksprojecten. Belangrijk onderdeel van alle onderzoeken is het opzetten van een trainingsnetwerk om een nieuwe generatie onderzoekers op te leiden. Kijk voor meer informatie op de website van MSCA.

Bron: nieuwsbericht UMCG