Biograaf: oorlog gewonnen dankzij militair genie Roosevelt

Franklin Delano Roosevelt was het militaire genie achter de geallieerde overwinning in de Tweede Wereldoorlog. De oorlog had kunnen worden verloren indien Roosevelt niet had vastgehouden aan strategische sleutelkeuzes. Biograaf Nigel Hamilton concludeert dit in zijn dissertatie, een deelbiografie die zich volledig richt op de rol van Roosevelt als opperbevelhebber in 1943. Hamilton stelt dat zelfs militaire historici dit militair leiderschap van de ‘koppige Hollander’ steevast hebben onderschat. Hamilton promoveert 28 april aan de Rijksuniversiteit Groningen op zijn onderzoek.  

Militair genie

Militaire historici hebben ‘FDR’ geregeld afgeschilderd als een wat passieve president op militair gebied, een leider die het liefst beslissingen liet aan militaire commandanten. Die reputatie van een militair lichtgewicht is onterecht en verdient correctie. Nigel Hamilton vond nieuw bronnenmateriaal en interviewde de laatste nog levende stafleden uit de zogeheten Map Room en naaste familieleden van de oud-president. Zijn conclusie: Roosevelt was een militair genie en de ware geallieerde opperbevelhebber.

Uitgeputte natie

Roosevelt besefte in januari 1943 dat alleen Amerikaanse militaire macht de Duitse Wehrmacht kon verslaan. De Britten waren uitgeput en militair niet in staat noch echt bereid om nazi-Duitsland offensief aan te pakken. Hamilton: ‘Roosevelt knew American armies should first learn the life-or-death business of modern war on the “safe” battlefields of North Africa and Sicily.’ Zijn bevelhebbers adviseerden een vroege invasie in het noorden van Frankrijk. Roosevelt weigerde. Hij wilde de Duitsers niet in de kaart spelen en het verlies van heel de oorlog riskeren in een catastrofe. Amerikaanse generaals verzetten zich eerst tegen de amfibische aanval op Sicilië. Roosevelt hield vol, wetende dat de ervaring waardevol zou blijken voor de invasie van 1944 in het Kanaal.

Frictie met Churchill

Hamilton toont aan dat deze strategie leidde tot frictie met de Britse premier Churchill. ‘Churchill moved might and main to stop Roosevelt and sabotage his strategy.’ Twee keer in 1943 trotseerde Churchill Duitse onderzeeërs in de Atlantische Oceaan om Roosevelt in Washington op te zoeken teneinde de Amerikaanse president te overtuigen om alle inspanningen te concentreren op de operaties in het Middellandse Zeegebied en ‘Overlord’ (de D-Day invasie) af te blazen. Roosevelt dreigde - ‘I shall read him the Riot Act’ - de Britten buiten het onderzoek naar de atoombom te houden indien zij niet vasthielden aan de strategie die in januari 1943 was afgesproken in Casablanca. De onvoorwaardelijke overgave van de As-mogendheden was ook een strategische noodzaak. Niet om Stalin te vriend te houden, zoals later vaak werd gezegd, maar om zijn politieke doelen voor de wereld na de oorlog na te streven. Doelen die Churchill niet alle van harte steunde en soms liever tegenwerkte.

Deelbiografie

Dit onderzoek richtte zich op FDR in zijn historische rol als militair opperbevelhebber. De deelbiografie is een nieuwe trend in de hedendaagse biografie. Zij richt zich op een gekozen perspectief, periode of thema in het leven van een hoofdpersoon, dat vervolgens wordt uitgediept. Deze deelbiografie richt zich op het beslissende oorlogsjaar 1943 en het militaire leiderschap van FDR. Het was het jaar waarin de geallieerden uit de verdediging raakten en in Europa de aanval inzetten. De focus en diepte van de deelbiografie stellen de deelbiograaf in staat om populaire mythes en al te oppervlakkige bevindingen uit andere studies bij te stellen.

Presentatie boek

Commander in Chief: FDR’s Battle With Churchill, 1943 verschijnt eerst in het Nederlands. Op 2 mei organiseert het John Adams Instituut te Amsterdam de boekpresentatie in de Amstelkerk. Drie maanden later volgt publicatie van de Engelstalige editie in de Verenigde Staten en Groot-Brittannië.

Curriculum vitae

Nigel Hamilton (1944) is Amerikaans staatsburger, maar werd geboren in Engeland. Zijn vader vocht als commandant van het 7e Bataljon in het Regiment van de Graaf van Wellington bij Nijmegen in 1944 (waarbij hij ter plekke werd onderscheiden met de Distinguished Service Order) en nam deel aan de bevrijding van Arnhem – inclusief de dierentuin. Nigel Hamilton schreef eerder biografieën over de Amerikaanse oud-president John F. Kennedy en de Britse generaal Bernard Montgomery. Promotores zijn prof. Doeko Bosscher en prof. Hans Renders (directeur Biografie Instituut van de RUG).

Meer informatie

Nigel Hamilton is eind april en begin mei in Nederland en vanaf 19 april te bereiken via zijn promotor, prof. Hans Renders.