Biologische achtergrond van lager geboortegewicht door roken tijdens zwangerschap verklaard

Pasgeboren baby’s van rokende moeders wegen gemiddeld ruim 200 gram minder dan baby’s van niet-rokende moeders. Bijna 20 procent van dat lagere geboortegewicht kan worden verklaard door verandering in de DNA-methylatie van het GFI1-gen als gevolg van het roken tijdens de zwangerschap. Dat blijkt uit onderzoek van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG). De bevindingen worden in dezelfde studie bevestigd in onderzoek van het Erasmus MC in Rotterdam en de Universiteit van Bristol in Engeland. De onderzoekers publiceren hun bevindingen deze week in het International Journal of Epidemiology.

In een zogenoemde genoombrede methylatiestudie onder 255 kinderen van de GECKO Drenthe-studie werd onderzocht of roken tijdens de zwangerschap leidt tot DNA methylatieverschillen in navelstrengbloed van het kind. DNA-methylatie verandert de mate waarin genen tot uiting komen (gen-expressie) zonder het DNA zelf te veranderen. Deze verandering in gen expressie kan vervolgens zorgen voor veranderingen zoals een lager geboortegewicht.

Lager geboortegewicht

Eerdere studies lieten al zien dat blootstelling aan sigarettenrook tijdens de zwangerschap het methylatiepatroon van het kind kan veranderen. Tot nu toe was nog niet bekend of deze veranderingen in de DNA-methylatie ook het lagere geboortegewicht kunnen verklaren. Uit dit onderzoek blijkt dat kinderen van rokende moeders gemiddeld 202 gram lichter zijn bij de geboorte en dat 12 tot 19 procent van dit lagere geboortegewicht kan worden verklaard door verschillen in de DNA-methylatie van het GFI1 gen. Dit GFI1 gen speelt een rol in groei en ontwikkeling.

Verhoogd risico hart- en vaatziekten

“Onze studie laat duidelijk de negatieve effecten zien van roken tijdens de zwangerschap op de ontwikkeling van het kind. Een te laag geboortegewicht verhoogt het risico op onder meer hart- en vaatziekten en suikerziekte op latere leeftijd. Uiteraard kunnen deze negatieve effecten voorkomen worden als zwangere vrouwen overtuigd kunnen worden van het belang te stoppen met roken. We hopen dan ook dat onze studie hier een bijdrage aan levert door het gedeeltelijk ophelderen van de biologische effecten van roken tijdens de zwangerschap.” zegt Leanne Küpers, die als promovendus het onderzoek uitvoerde. Zij vond ook andere genen die beïnvloed werden door het roken tijdens de zwangerschap. “Maar die leken in onze studie geen verklaring te geven voor het lagere geboortegewicht.”

GECKO Drenthe-studie

De GECKO Drenthe-studie is een groot onderzoek dat 2900 kinderen volgt die in 2006 of 2007 in Drenthe zijn geboren. Hiervoor wordt in nauwe samenwerking met de GGD Drenthe frequent lengte en gewicht gemeten en worden leefstijlfactoren nagevraagd. De studie wil beantwoorden welke factoren een rol spelen bij de ontwikkeling van overgewicht bij kinderen.

Link naar publicatie: International Journal of Epidemiology

Bron: persbericht UMCG