Promotie mw. M.N. Krygowska: Peroxisome biogenesis and dynamics in Hansenula polymorpha

Promotie: mw. M.N. Krygowska

Proefschrift: Peroxisome biogenesis and dynamics in Hansenula polymorpha

Promotor(s): prof.dr. I.J. van der Klei

Faculteit: Wiskunde en Natuurwetenschappen

Belangrijke ontdekking over de novo-ontstaan van peroxisomen

Malgorzata Krygowska deed een uiterst belangrijke waarneming over het de novo-ontstaan van bepaalde cellichaampjes, de peroxisomen, in een cel en de sorteringsroutes. De consequentie van deze ontdekking is dat de huidige modellen van de novo peroxisoomvorming niet meer kloppen en belangrijke aanpassing behoeven.

Peroxisomen zijn cruciaal voor het optimaal functioneren van eukaryote cellen, waaronder in de mens. Hun fysiologische functie is zeer flexibel en kan snel worden aangepast aan specifieke behoeften van de cel. Het proefschrift van Krygowska beschrijft een aantal aspecten van de biologie van peroxisomen in de gist Hansenula polymorpha.

In gist vermeerderen peroxisomen zich door deling. Krygowska heeft vastgesteld dat tijdens dit delingsproces een aantal belangrijke peroxisomale membraaneiwitten (PMP’s) onevenredig worden verdeeld en specifiek naar het dochterorganel worden getransporteerd. Het fysiologische voordeel hiervan is dat de dochtercel voorzien wordt van nieuwe peroxisomen die optimaal zijn toegerust om hun nieuwe functie in de cel te kunnen uitoefenen,

Naast vermeerdering van peroxisomen door deling, kan echter ook de novo peroxisoomvorming optreden in cellen die het organel missen, bijvoorbeeld als gevolg van een specifieke mutatie (als in pex3 cellen). Tot op heden werd aangenomen dat pex3 cellen geen peroxisomale membraanresten bevatten en dat nieuwe peroxisomen werden gevormd uit het ER. Zeer onverwacht nam Krygowska waar dat deze cellen toch zulke membraanresten bleken te bevatten, die gevormd werden door de donormembranen (en dus niet het ER) bij inductie van de novo peroxisoomvorming. De consequentie van deze uiterst belangrijke waarneming is dat de huidige modellen van de novo peroxisoom vorming en de sorteringsroutes van PMPs niet meer kloppen en belangrijke aanpassing behoeven. Tevens heeft Krygowska van twee eiwitten (Pex23 en Pex32) hun functie bepaald in organelbiogenese (Pex23) en de novo-synthese (Pex32) en bovendien een homoloog van Inp2 geïdentificeerd, die betrokken is bij een correcte verdeling van peroxisomen over moeder- en dochtercel tijdens celdeling.

Malgorzata Krygowska deed haar promotieonderzoek aan de Rijksuniversiteit Groningen bij de afdeling moleculaire celbiologie van het onderzoeksinstituut Groningen Biomolecular Sciences and Biotechnology Institute (GBB).