Promotie Mw. A.E. Dijkstra: Chronic mucus hypersecretion and airway wall structure. Genes and environment
Wanneer: | di 17-06-2014 13:00 - 14:00 |
Waar: | Aula |
DNA-variant verklaart waarom sommige zware rokers overmatig slijm produceren
Een DNA-variant in het gen SATB1 verklaart waarschijnlijk waarom sommige zware rokers last hebben van overmatige slijmproductie in de luchtwegen en andere niet. Dat concludeert Akkelies Dijkstra in haar promotieonderzoek naar risicofactoren voor overmatige slijmproductie en luchtwegwandverdikking.
Overmatige slijmproductie (CMH) en luchtwegwandverdikking (AWT) zijn beide kenmerken van chronische luchtwegaandoeningen. Niet alleen beperken deze ziekten de longfunctie, ook beïnvloeden ze sterk de kwaliteit van leven. Beide ziekten hebben dezelfde onderliggende oorzaak: chronische ontsteking van het luchtwegepitheel, de laag cellen die de binnenwand van de luchtwegen bekleden, door blootstelling aan schadelijke stoffen zoals sigarettenrook of beroepsmatige blootstelling.
Dijkstra ontdekte dat roken bij mensen zonder en met chronische luchtwegobstructie (COPD) de sterkste voorspeller is van CMH terwijl beroepsmatige blootstelling aan schadelijke stoffen alleen een risicofactor is voor mensen zonder COPD. Nader onderzoek naar de genetische verschillen tussen zware rokers liet vervolgens zien dat een variant in het SATB1-gen samenhangt met CHM.
De promovenda ontwikkelde een methode om met een CT-scan de dikte van de luchtwegwand vast te stellen. Ook dit onderzoek werd met genetisch onderzoek aangevuld, ditmaal in een grote populatie van 2.800 zware rokers en een vergelijkbare Duitse populatie. Hier troffen de promovenda en haar collega’s verschillende DNA-varianten aan die verantwoordelijk lijken voor het meer of minder ontwikkelen van AWT. Interessant is dat sommige van deze varianten en/of de bijbehorende genen al bekend waren uit eerder onderzoek naar COPD.
Akkelies Dijkstra (1956) studeerde Klinische Chemie in Groningen en Gezondheidswetenschappen aan de universiteit van Maastricht. Zij verrichtte haar promotieonderzoek bij de astma en COPD-onderzoeksgroep GRIAC van het Universitair Medisch Centrum Groningen. Het onderzoek maakte deel uit van de COPACETIC studie, een door de Europese Unie gesubsidieerd onderzoek. Dijkstra werkt als stafadviseur in het UMCG.