Promotie dhr. C. Tukundane: Education and skills for development. Transforming support programmes for early school leavers in Uganda

Promotie: dhr. C. Tukundane

Proefschrift: Education and skills for development. Transforming support programmes for early school leavers in Uganda

Promotor(s): prof.dr. A.E.M.G. Minnaert, prof.dr. P. Kanyandago

Faculteit: Gedrags- en Maatschappijwetenschappen

Meer kansen en keuzes nodig voor voortijdig schoolverlaters in Oeganda

Het onderzoek van Cuthbert Tukundane gaat over onderwijs en beroepsvaardigheden van voortijdig schoolverlaters in Oeganda. Onderwijs en beroepsvaardigheden zijn essentieel voor ontwikkeling op individueel, gemeenschaps- en nationaal niveau. In de afgelopen twee decennia heeft Oeganda nationaal en internationaal onderwijsbeleid geïmplementeerd om de toegang tot onderwijs voor kinderen en jongeren te vergroten. Als gevolg daarvan heeft het land indrukwekkende instroomcijfers voor basis- en middelbaar onderwijs kunnen registreren. De deelname aan het basisonderwijs nam toe van 2,7 miljoen leerlingen in 1997 tot 8,7 miljoen in 2010 en de deelname aan het middelbaar onderwijs van 0,5 miljoen in 2000 tot 1,5 miljoen in 2010. De uitdagingen waar Oeganda ondanks deze opmerkelijke cijfers voor staat, zijn het aanbieden van kwalitatief goed onderwijs en het voorkomen dat kinderen en jongeren voortijdig van school gaan. Ongeveer 60 % van de kinderen die instromen in het basisonderwijs, bereikt de laatste klas van dit onderwijstype niet en hetzelfde geldt voor 50 % van de jongeren die instromen in het lager middelbaar onderwijs. De doorstroomcijfers van basis- naar middelbare scholen en van middelbaar naar tertiair onderwijs zijn laag. Dit betekent dat het aantal voortijdig schoolverlaters groot is. Het kwalitatief slechte onderwijs en de grote aantallen voortijdig schoolverlaters dragen bij aan de hoge jeugdwerkloosheid en aan de marginalisering en sociale uitsluiting van de jeugd in Oeganda. De meeste schoolverlaters ontberen namelijk de vereiste vaardigheden en competenties voor integratie in de arbeidsmarkt en voor andere mogelijkheden om in hun levensonderhoud te voorzien.

In Oeganda is er slechts een beperkt aantal interventieprogramma’s, dat voortijdig schoolverlaters stimuleert om opnieuw deel te nemen aan het reguliere onderwijs. Hierin verschillen Oeganda en de omringende landen van andere delen van de wereld zoals Europa, Australië en de Verenigde Staten. De meeste jongeren die in Oeganda voortijdig de school verlaten, worden voorgoed uitgesloten van onderwijs. Slechts enkelen nemen deel aan interventieprogramma’s en/of tweede kans programma’s om zich vaardigheden eigen te maken, die vereist zijn voor de arbeidsmarkt of een eigen onderneming. Dit zijn meestal beroepsopleidingen en beroepsgerichte trainingen. Van deze interventieprogramma’s wordt verwacht dat zij voortijdig schoolverlaters praktische vaardigheden verschaffen om werk te vinden of anderszins in hun levensonderhoud te voorzien. Het doel van dit onderzoek is inzicht te verschaffen in het functioneren van deze interventieprogramma’s en te verkennen hoe de resultaten van deze programma’s verbeterd kunnen worden.

De onderzoeksbevindingen laten zien dat deze programma’s de toegang tot de arbeidsmarkt, mogelijkheden voor ondernemerschap en levensonderhoud vergroten, maar ook dat er essentiële aspecten zijn die verbeterd kunnen worden. De meeste programma’s kenmerken zich door ontkoppeling van de werkelijkheid van de arbeidsmarkt en de lokale situatie. Het onderwijs is sterk theoretisch van aard en de meeste reguliere opleidingen hebben rigide toegangsregelingen en onderwijsmethodes, die niet aansluiten bij de behoeften van schoolverlaters. Om de effectiviteit te vergroten dienen deze programma’s de meervoudige problemen en behoeften van voortijdig schoolverlaters als uitgangspunt te nemen. Er zou systematisch gewerkt moeten worden met een flexibele en holistische benadering om sociale uitsluiting en marginalisering tegen te gaan en voortijdig schoolverlaters meer kansen, keuzes en mogelijkheden te bieden.

Cuthbert Tukundane deed zijn promotieonderzoek bij de afdeling Pedagogiek, sectie Life Long Learning. Het werd gefinancierd door de NUFFIC. Tukundane is docent bij de Uganda Martyrs University in Oeganda.