Promotie mw. R.M. Veeneklaas: Adaptation and dispersal of native invasive salt-marsh species Elytrigia atherica

Promotie: mw. R.M. Veeneklaas, 12.45 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen

Proefschrift: Adaptation and dispersal of native invasive salt-marsh species Elytrigia atherica

Promotor(s): prof.dr. J.B. Bakker, prof.dr. R. Bijlsma

Faculteit: Wiskunde en Natuurwetenschappen

Verkweking van de kwelders in het Waddengebied

De afgelopen decennia is zeekweek (Elytrigia atherica) op de kwelders langs de Noordzeekust sterk toegenomen, wat heeft geleid tot een eentonige ruige vegetatie met een lage diversiteit aan planten, broedvogels en insecten. Roos Veeneklaas heeft aangetoond dat de snelle toename van zeekweek op de vasteland- en eilandkwelders grotendeels een gevolg is van successie. In vroege successiestadia is zeekweek gebonden aan standplaatsen op de hoge kwelder. Tijdens de successie kan zeekweek geleidelijk verspreiden naar de lagere delen van de kwelder. Maar ook zal, gedurende de successie, zeekweek minder gaan voorkomen op de kwelders ver van zee; dit door afname van sedimentafzetting en door zeespiegelstijging.

Verspreiding door middel van zaden en wortelstokken zijn even belangrijke strategieën in de snelle toename van zeekweek. Op jonge en/of lage kwelders vestigt zeekweek zich door middel van zaden. Succesvolle vestiging van zaden wordt sterk bepaald door geschikte abiotische en biotische omstandigheden, zoals voedselbeschikbaarheid en ruimte in de bestaande vegetatie. Eenmaal succesvol gevestigd als zaailing kan zeekweek zich vegetatief (d.m.v. wortelstokken) verbreiden en spoedig andere soorten verdrijven. Ook kan zeekweek zich vanaf hoge kwelders indringen op de lage kwelders door vegetatieve verbreiding.

Wanneer de abiotische omstandigheden, met name overstromingsfrequentie en afwatering, optimaal zijn voor zeekweek kan deze soort de kwelder binnen enkele jaren domineren. Maar als de afwateringcondities afnemen, door successie, onderhoud of klimaatverandering zal deze soort verdwijnen omdat zeekweek niet van natte voeten houdt.

Roos Veeneklaas studeerde biologie in Groningen en deed haar promotieonderzoek bij de afdeling Community and Conservation Ecology (CoCon) van het Centre of Ecological and Evolutionary Studies (CEES). Haar onderzoek was onderdeel van het Breedtestrategie programma Adaptation and Dispersal. Inmiddels werkt zij als ecoloog bij Bosgroep Noordoost Nederland.