Promotie mw. G. Yilmaz: Bilingual language development among the first generation Turkish immigrants in the Netherlands

Promotie: mw. G. Yilmaz, 12.45 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen

Proefschrift: Bilingual language development among the first generation Turkish immigrants in the Netherlands

Promotor(s): prof dr. M.S. Schmid, prof.dr. C.L.J. de Bot

Faculteit: Letteren

Turks van immigranten goed bestand tegen taalverlies

Gülsen Yilmaz heeft onderzocht in hoeverre Turks-Nederlandse tweetaligen in staat waren hun eerste taal te behouden na een langdurig verblijf in Nederland. Ze keek naar de talige en socio-demografische variabelen die het behoud van de eerste taal en de ontwikkeling van de tweede taal beïnvloeden. Deelnemers aan de studie waren Turkse immigranten die naar Nederland migreerden als volwassenen en al tien jaar of meer in Nederland wonen. Haar bevindingen tonen aan dat de moedertaal goed bestand is tegen verlies, zelfs na een verblijf voor tientallen jaren in een tweedetaalomgeving.

Yilmaz’ onderzoek laat zien dat volledig ontwikkelde en geautomatiseerde moedertaalsystemen bij tweetaligen deels veranderen als gevolg van het leren en gebruiken van een andere taal. Dit werd vooral gevonden in het lexicale domein. Tweetaligen leken minder controle over hun spraakgebruik te hebben en moeilijker toegang te krijgen tot lexicale items in vergelijking met eentalige sprekers van het Turks. De hoge mate van geautomatiseerd gedrag in de experimentele taken gaf aan dat het lexicale systeem van de tweetaligen nog intact was. Wat betreft het syntactische domein, was het vermogen van de informanten om zinnen met complexe inbeddingen te gebruiken nog binnen de eentalige norm, ondanks een intensieve en langdurige blootstelling aan de tweede taal. Al met al concludeert Yilmaz dat de uitbreiding van het taalsysteem door het leren van een tweede taal invloed heeft op de online taalproductie en niet op de taalkennis zelf. Van de externe variabelen bleek alleen meer Turks gebruik op het werk en een hoger opleidingsniveau samen te hangen met een betere toegang tot de woordenschat en het gebruik van meer complexe ingebedde zinsconstructies. Gebruik van het Turks met de familie en vrienden, het gebruik van het Nederlands of culturele en taalkundige voorkeuren bleken geen rol spelen in de veranderingen in de eerste taal. De invloed van de linguïstische en socio- demografische factoren op Nederlandse taalbeheersing was gering en hetzelfde gold voor factoren als leeftijd bij aankomst, opleidingsniveau, professionele taalgebruik en het gebruik van Turkse in het gezin en met vrienden. De beste, maar niet heel sterke, voorspeller van de Nederlandse taalbeheersing was de voorkeurstaal van de sprekers. De bevindingen van deze studie toonden aan dat de moedertaal goed bestand is tegen verlies, zelfs na een verblijf voor tientallen jaren in een tweede-taalomgeving. De resultaten onderstrepen het belang van diepgaand onderzoek dat zoveel mogelijk dimensies (taalkundige, sociale, emotionele, politieke) meeneemt om de rol van externe factoren bij eerste en tweede taalontwikkeling van tweetaligen in samenhang zichtbaar te maken.

Gülsen Yilmaz studeerde aan Bogazici University Istanbul. Ze verrichtte haar onderzoek bij het Center for Language and Cognition Groningen) aan de Faculteit der Letteren.