Promotie dhr. M.B.Y. Parouty: Inequality aversion to posterity. Discounting human lives

Promotie: dhr. M.B.Y. Parouty, 16.15 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen

Proefschrift: Inequality aversion to posterity. Discounting human lives

Promotor(s): prof.dr. M.J. Postma

Faculteit: Wiskunde en Natuurwetenschappen

Ethische afwegingen tussen gezondheid en kosten veranderen in de tijd

Het proefschrift van Mehraj Parouty beschrijft onder meer de ethische aspecten rondom het devalueren in de toekomst van gezondheidswinst bij kosten-effectiviteitsanalyse (KEA), met name bij vaccineren (disconteren). Hij beargumenteert dat richtlijnen over disconteren in lijn moeten zijn/komen met ethische argumenten.

Na kort stil te hebben gestaan bij de vertekening door disconteren in KEAs bij curatieve interventies t.o.v. preventieve, geeft Parouty in zijn proefschrift opties die in de literatuur worden gegeven om ethische KEAs te verrichten met juiste disconteringseffecten. Echter, ethisch correcte beslisregels moeten ook theoretisch correct zijn, waarbij de theorie vooral Ramsey's discontering suggereert. Parouty leidt de corresponderende disconteringsvoet af en bediscussieert de bruikbaarheid voor kosten en besparingen, twee van de vier bestandelen van de KEA. Echter, voor levensjaren (en kwaliteit van leven) is de bruikbaarheid beperkt: (i) cirkelredenering dreigt, (ii) de disconteringsvoet zou hier gerelateerd moeten zijn aan de groei in levensverwachting en (iii) aan de elasticiteit bij levensjaren in de Ramsey functie ligt een lineaire nutsfunctie ten grondslag. Met name, geeft Parouty een lijst met groeivoeten in BNPs en in levensverwachtingen, die telkens suggereren dat de groei in de laatste aanzienlijk lager is dan in het BNP.

Gegeven het gebrek aan onderbouwing voor een gelijke disconteringsvoet voor kosten en effecten, zocht Parouty naar bewijs voor een andere (naar verwachting lagere) voet voor gezondheid dan voor geld. Met name, werd een vragenlijst ontwikkeld om dit bij personen te meten, met specifieke maar vergelijkbare vragen voor gezondheid en geld. Deze vragenlijst werd - na een pilot bij farmacie studenten - vervolgens toegepast op een representatieve steekproef uit de Nederlandse bevolking. Daarbij werden verschillen aangetroffen tussen geld en gezondheid, maar ook bijvoorbeeld indien gestratificeerd naar gezondheidsstadium of indien bekeken in de tijd.

Op basis van theorie en (tevens boven beschreven) empirie wordt differentieel disconteren sterk ondersteund. De overgrote meerderheid van landen, instituten en richtlijnen suggereren echter nog steeds gelijke disconteringsvoeten voor geld en gezondheid, vooral onder verwijzing naar de zgn. ''Keeler \& Cretin paradox''. Deze paradox is gerelateerd aan een bekende algemene paradox in de economie, i.e. ''the paradox of the indefinitely postponed splurge'' conform Koopmans. Hierbij wordt aangegeven dat het niet disconteren van winsten in de toekomst tegen de maatschappelijke disconteringsvoet het nut toekomstige generaties sterk bevoordeelt (utility monsters) tegen grote opofferingen van huidige generaties. Daar kan tegenin gebracht worden dat differentieel disconteren te verdedigen is vanuit een optiek dat de geldelijke waarde van gezondheid mogelijk niet constant is. Uitgaande van een noodzaak differentieel te disconteren, ontwikkelde Parouty een consistent model voor een n-goederen economie waarbij elk goed een specifieke groeifunctie heeft (bijvoorbeeld: kosten, besparingen, levensjaren en kwaliteit van leven). Vervolgens voegde hij probabilistische maten toe conform gangbare psychologische theorieën. In een vervolghoofdstuk integreert hij de deterministische en de probabilistische aanpakken.

Vervolgens beschrijft Parouty het resterende probleem dat bij een noodzaak differentieel te disconteren, de exacte bron(nen) om de voet(en) voor gezondheidswinsten (levensjaren en kwaliteit) vooralsnog niet helder aan te geven is (zijn). Deze disconteringsvoet(en) zou(den) direct moeten aansluiten bij goed onderbouwde, specifiek gekozen en ethisch verantwoorde doelen van regeringsbeleid. Tot slot bespreekt hij de overwegingen in relatie tot het utopische doel van wereldwijde welvaart; bijvoorbeeld, welke effecten hebben verschillen in gezondheidszorgsystemen op disconteringsvoeten en vice versa hoe beïnvloedt discontering arbeidsmarkten, BNP etc.

Mehraj Parouty studeerde Mathematics and Finance aan de University of Essex. Zijn promotieonderziek deed hij aan de Rijksuniversiteit Groningen, bij de vakgroep Pharmacoepidemiology and Pharmacoeconomics van de afdeling Farmacie. Het werd gefinancierd door GSK Bio, Wavre, België.