Civil society and the politics of HIV/AIDS in Russia

Promotie: mw. U.D. Pape, 16.15 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen

Proefschrift: Civil society and the politics of HIV/AIDS in Russia

Promotor(s): prof.dr. H.W. Hoen

Faculteit: Letteren

Russische bestrijding hiv/aids niet effectief

De aanpak van hiv/aids in Rusland is niet effectief. Door haar aandacht eenzijdig te richten op de bevordering van een gezonde levensstijl en niet op aidspreventieprogramma’s voor drugsgebruikers en prostituees, mist de Russische regering de kans de meest kwetsbare groepen van de samenleving te bereiken. Dat blijkt uit onderzoek van promovenda Ulla Pape. Een effectieve bestrijding van hiv/aids in Rusland vereist radicale hervormingen van de drugspolitiek en meer aandacht voor preventieprogramma’s. Ook zou de Russische overheid meer moeten inzetten op samenwerking met maatschappelijke organisaties, aldus Pape.

Is de mondiale aidsepidemie niet achter de rug en dus een kwestie waarover we ons geen zorgen meer hoeven te maken? Nee. Zeker niet in Rusland, waar het aantal hiv-besmettingen in het afgelopen decennium dramatisch is toegenomen. Anno 2012 leven er in Rusland ongeveer één miljoen mensen met hiv en dat aantal stijgt nog steeds. Russische beleidsmakers en politici beseffen inmiddels dat de epidemie een grote bedreiging betekent voor de sociale en economische ontwikkeling van het land. Niettemin worden effectieve preventieprogramma’s, met name waar het gaat om kwetsbare groepen, niet doorgevoerd, of in een omvang die te kleinschalig is om als adequate reactie op de epidemie te kunnen gelden.

Ulla Pape onderzocht de bijdrage van maatschappelijke organisaties aan de bestrijding van hiv/aids in Rusland. In het bijzonder gaat ze in op de samenwerking van deze organisaties met de Russische overheid en op de vraag in hoeverre zij in staat zijn de binnenlandse besluitvorming rondom hiv/aids-bestrijding te beïnvloeden. Daarnaast brengt Pape het aandeel in kaart dat maatschappelijke organisaties leveren aan sociale veranderingen en de ontwikkeling van een burgermaatschappij in postcommunistisch Rusland.

De verschillen in de aidsbestrijding tussen de door Pape bestudeerde regio’s maken duidelijk dat er in Rusland geen overkoepelende sociaal-politiek bestaat. De verantwoordelijkheid wordt van de centrale regering naar de regionale overheden doorgeschoven, die in zeer verschillende mate in staat zijn sociale problemen op te vangen. Maatschappelijke organisaties bereiken het meest als ze sociale dienstverlening en belangenbehartiging van kwetsbare groepen met elkaar verbinden. Om sterker te worden en meer invloed op de binnenlandse beleidsvoering te kunnen uitoefenen, zouden ze op lokaal en internationaal niveau meer moeten samenwerken en hun gemeenschappelijke belangen boven hun particuliere belangen zetten.

Ulla Pape (Duitsland, 1974) studeerde Humanitarian action aan de Rijksuniversiteit Groningen. Ze verrichtte haar onderzoek bij de afdeling Internationale Betrekkingen en Internationale Organisatie, binnen het Gronings Instituut voor Cultuurwetenschappelijk Onderzoek (ICOG), aan de Faculteit der Letteren van de Rijksuniversiteit Groningen. Pape werkt nu als wetenschappelijk medewerker bij het Research Centre for Eastern European Studies aan de Universiteit Bremen, Duitsland.

Zie ook: Ulla Pape in de aflevering 'Hoe worden we een ramp de baas?' van het tv-programma Adams Appel.