Waardering van ondernemers voor locaties in centraal Nederland zakt in

Ondernemers waarderen locaties in centraal Nederland nog steeds het meest, maar de ‘waarderingsberg’ (met Utrecht als top) wordt stelselmatig lager. Dat blijkt uit metingen die Piet Pellenbarg en Wim Meester in de afgelopen 30 jaar hebben verricht aan de subjectieve vestigingsvoorkeur van ondernemers in Nederland. Gaandeweg ontstaat een ‘level playing field’ voor ondernemers: veel typen bedrijvigheid vinden relatief steeds meer gelijke vestigingscondities. Dit wordt besproken door prof.dr. P.H. Pellenbarg, hoogleraar Economische Geografie aan de Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen, in zijn afscheidscollege op maandag 7 mei 2012. 

Het afnemende verschil in waardering van centrum en periferie blijkt niet alleen uit wat ondernemers van die vestigingscondities vinden (hun ‘stated preferences’), maar wordt ook bevestigd door hun feitelijk gedrag (‘revealed preferences’). Men kan het terugzien in actuele kaartbeelden van nieuwe toplocaties en relatief sterk groeiende werkgelegenheid buiten de Randstad.

Mental map

Samen met zijn collega dr. W.J. Meester verrichtte Pellenbarg in de afgelopen dertig jaar een reeks van studies naar de ‘mental map’ van ondernemers. Hierin wordt op basis van enquêtes bij ondernemers een ruimtelijk beeld geschetst van hun vestigingsvoorkeur. Dergelijke mental maps zijn nu beschikbaar voor Nederland, Duitsland, Hongarije en Tsjechië, en in meer gedetailleerde vorm ook voor afzonderlijke delen van Nederland, zoals Noord-Nederland, Noord-Holland en Twente. Enkele metingen zijn voor meerdere tijdsstippen beschikbaar, wat dan enig licht werpt op de vraag hoe ondernemers in de loop van de tijd anders gaan aankijken (positiever, of juist negatiever) tegen bepaalde plaatsen of gebieden. Voor Nederland werd de eerste opname gemaakt in 1983, gevolgd door herhalingsmetingen in 1993, 2003, en nu dus 2012. De isopletenkaart (kaart met contourlijnen) met gemiddelde waarderingen in 2012 staat hieronder.

Gemiddelde waardering van vestigingsplaatsen in 2012

 

Waardering

Het meest opmerkelijke bij de vergelijking met de eerdere drie metingen is enerzijds de sterke continuïteit in de ruimtelijke beeldvorming van ondernemers: Utrecht was, is en blijft de best gewaardeerde vestigingsplaats in Nederland, met van daaruit afnemende waarderingen in alle richtingen. Anderzijds valt de gestaag doorzettende daling in waardering van Utrecht en andere centrale plaatsen op, waardoor het ‘waarderingslandschap’ op de mental map steeds platter wordt. (Zie de illustratie met een doorsnede van het waarderingslandschap van Maastricht via Utrecht naar Groningen.) Met het verzamelde datamateriaal hebben Meester en Pellenbarg diverse statistische bewerkingen uitgevoerd. Die leiden onder meer tot de stelling dat de ondernemers bij het vormen van hun vestigingsvoorkeur worden geleid door overwegingen met betrekking tot centrale ligging, agglomeratievoor- of -nadeel, cultuur, en persoonlijke woonpreferenties.

De afplatting van het waarderingslandschap: gemiddelde waarderingen 1983-2012 op een 5-punts schaal, op een doorsnede langs de lijn Maastricht-Utrecht-Groningen

 

 

 

 

 

Noot voor de pers

• Contact: secretariaat Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen, tel. 050 363 3896/3897 of prof.dr. Piet Pellenbarg, tel. 0594 503459 (thuis), 06 5108 7061 of p.h.pellenbarg rug.nl.
• De volledige tekst van het afscheidscollege is op verzoek verkrijgbaar bij Piet Pellenbarg.