Onderzoek RUG en VU aanpak ‘koude’ huwelijkse voorwaarden en samenlevingsvoorwaarden

Als partners scheiden die waren getrouwd in ‘koude uitsluiting’ of die ongetrouwd samenleefden, krijgen vooral vrouwen die voor de kinderen blijven zorgen te maken met materiële problemen en oneerlijke situaties. Dat blijkt uit onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen en de Vrije Universiteit Amsterdam in opdracht van het Ministerie van Veiligheid en Justitie. Het onderzoek maakt ook duidelijk hoe de overheid deze problematiek kan tegengaan. Zo zou de wet bijvoorbeeld partner­alimentatie na scheiding ook mogelijk moeten maken voor partners die ongetrouwd hebben samengeleefd.  

Koude uitsluiting

Huwelijkse voorwaarden waarbij iedere vorm van gemeen­schap of verrekening is uitgesloten (‘koude uitsluiting’), zijn omstreden, omdat zij bij scheiding kunnen leiden tot materiële problemen en oneerlijke situaties. Vergelijkbare gevolgen doen zich voor als ongetrouwd samenlevende partners uit elkaar gaan, vooral omdat daar meestal niets is afgesproken over partner­alimentatie. In 2008 heeft de minister van Justitie een onderzoek toegezegd naar de mogelijkheden van een wettelijke regeling in verband met deze problemen. Dit heeft geleid tot een onderzoek door onderzoekers van de Rijksuniversiteit Groningen en de Vrije Universiteit Amsterdam, dat deze week aan de Tweede Kamer wordt aangeboden.

Partneralimentatie na ongetrouwd samenwonen

De onderzoekers hebben de juridische stand van zaken aan de hand van wetgeving, jurisprudentie en literatuur in kaart gebracht. Vervolgens staan de ver­mo­gens­rechtelijke problemen en oneerlijke situaties centraal die in koude uitsluiting getrouwde en ongetrouwd samenlevende partners na scheiding ondervinden. Ook brengt het onderzoek in kaart hoe andere westerse landen met de onderzochte problemen omgaan. Tot slot worden de drie deelonderzoeken met elkaar verbonden en presenteren de onderzoekers een reeks van maatregelen – zowel in de sfeer van wetgeving als voorlichting – waarmee de Nederlandse overheid de onderzochte problemen zou kunnen ondervangen of verzachten.  

Voor meer informatie

- Het onderzoek is verschenen bij Boom Juridische uitgevers: M.V. Antokolskaia e.a., ‘Koude uitsluiting. Materiële problemen en onbillijkheden na scheiding van in koude uitsluiting gehuwde echtgenoten en na scheiding van ongehuwd samen­levende partners, alsmede instrumenten voor de overheid om deze tegen te gaan’ (ISBN 978-90-8974-406-7; NUR 822).

- Dit onderzoek is uitgevoerd in het kader van het Netherlands Institute for Law and Governance (NILG) door onderzoekers van het VU University Amsterdam Centre for Law and Governance (VU CLG) en het Groningen Centre for Law and Governance (GCL). Achtergrondinformatie over het onderzoek vindt u op de website van het NILG of op de websites van de VU en de RUG.

- Voor meer informatie kunt u contact opnemen met de onderzoekers:

Leon Verstappen, RUG
Wilbert Kolkman , RUG
Masha Antokolskaia, VU
Bart Breederveld , VU
Liesbeth Hulst, VU
Frits Salomons, VU