Scholen werden hogescholen. De schaalvergroting in het hoger beroepsonderwijs in de jaren tachtig van de vorige eeuw

Promotie: dhr. W.S. Vrijlandt, 11.00 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen

Proefschrift: Scholen werden hogescholen. De schaalvergroting in het hoger beroepsonderwijs in de jaren tachtig van de vorige eeuw

Promotor(s): prof.dr. D.F.J. Bosscher, prof.dr. R.J. Bosker, prof.dr. G.J.E.M. Sanders

Faculteit: Letteren

Schaalvergroting hoger beroepsonderwijs ging te snel

In 1983 besloten de ministers Deetman van Onderwijs en Braks van Landbouw in het hoger beroepsonderwijs het aantal instellingen te reduceren en door schaalvergroting grotere, krachtige instellingen te scheppen, die als hogeschool samen met de universiteiten het hoger onderwijs zouden verzorgen. In vakkringen wordt nog betreurd dat het streven naar snel door te voeren bezuinigingen de operatie onder druk zette. Dat leidde tot energiegebruik om de bestaande situatie zoveel mogelijk te handhaven, aldus promovendus Willy Vrijlandt. Als het mogelijk was geweest voor de operatie meer tijd uit te trekken, zou meer energie beschikbaar zijn geweest voor de opbouw en ontwikkeling van de hogescholen, stelt hij.

De ministers van Onderwijs en van Landbouw wilden, circa 35 jaar terug, in het hoger beroepsonderwijs het aantal instellingen reduceren en schaalvergroting doorvoeren. Bijna de helft van de circa vierhonderd hbo-instellingen had op dat moment minder studenten dan de zeshonderd die de ministers als minimum verlangden (250 voor de pabo’s). Ten gevolge van de fusie golf waren in 1985 bijna driehonderd instellingen opgegaan in bijna vijftig hogescholen. Vrijlandt beschrijft hoe met name bij de grote, zogenaamde multisectorale fusies met tien of meer instellingen problemen ontstonden doordat het hoger beroepsonderwijs een grote verscheidenheid aan scholen had met ook aanzienlijke cultuurverschillen. Bestuurlijk ontstonden er op verschillende plaatsen ernstige spanningen tussen de colleges van bestuur van de nieuwe hogescholen en de leiding van de sectoren. Door de complexiteit van de schaalvergroting en het ontbreken van daarvoor benodigde financiële middelen kwamen doelstellingen als een taakverdeling tussen de instellingen en de geografische concentratie van de hogescholen, in deze periode slechts zeer beperkt aan de orde.

Willy Vrijlandt (Rotterdam, 1928) studeerde economie aan de Nederlandse Economische Hogeschool (nu Erasmus universiteit). Hij promoveert tot doctor aan de Faculteit der Letteren.