Onderwijsontwerp als conversatie. Probleemoplossing in interprofessioneel overleg

Promotie: mw. J.F. van Kruiningen, 13.15 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen

Proefschrift: Onderwijsontwerp als conversatie. Probleemoplossing in interprofessioneel overleg

Promotor(s): prof.dr. C.M. de Glopper

Faculteit: Letteren

Contact: Jacqueline van Kruiningen, tel. 050-363 5372, e-mail: j.f.van.kruiningen@rug.nl

Gespreksanalyse van het interactionele proces in een onderwijsoverleg

In hedendaagse benaderingen van onderwijsverandering en professionalisering van docenten is het interactionele model sterk in opkomst. Dit model veronderstelt dat mensen in gesprekken betekenis geven aan hun ervaringen en gezamenlijk begrip en kennis construeren. In bestaand onderzoek gaat de aandacht voornamelijk uit naar de effecten van deze interactiebenadering. De kenmerken van de interactionele processen die ten grondslag liggen aan die effecten zijn echter amper onderzocht. Met de fijnmazige analyse van één gesprek laat promovenda Jacqueline van Kruiningen zien welke interactionele processen zich voltrekken in een onderwijsoverleg waarin universitaire docenten in samenspraak problemen oplossen met betrekking tot een cursusontwerp.

Door gezamenlijk gespreksbeurten te realiseren, elkaars bijdragen beurt na beurt te bevestigen, te evalueren, te nuanceren en aan te vullen, demonstreren de gespreksdeelnemers hun gerichtheid op aansluiting, samenwerking en gedeelde verantwoordelijkheid. Tegelijkertijd tonen ze in dit non-lineaire probleemoplossingstraject subtiel hun gevoeligheid ten aanzien van elkaars expertisegebieden. Van moment tot moment herdefiniëren en completeren de gespreksdeelnemers - vanuit verschillende oriëntaties - hun ideeën over cursusopzet, studentbegeleiding en beoordeling.

De gedetailleerde analyse van dit overleg maakt de lezer ooggetuige van het interactionele, dynamische en contextgestuurde karakter van het ontwerpproces. Daarmee krijgt het interactionele model een onderbouwing vanuit een taalgebruikstheoretisch perspectief. Conversatieanalytisch onderzoek naar de interactionele machinerie van begripsconstuctie en probleemoplossing op de werkplek kan bijdragen aan een groter inzicht in de werking van interactieprocessen in (onderwijs)verandersettings.

Jacqueline van Kruiningen (Terneuzen, 1964) studeerde algemene letteren aan de Rijksuniversiteit Groningen. Ze verrichtte haar onderzoek bij de de leerstoelgroep Taalbeheersing van het Nederlands / CLCG (Center for Language and Cognition Groningen) aan de Faculteit der Letteren van de RUG. Van Kruiningen is docent en onderzoeker bij dezelfde leerstoelgroep. Ook coördineerde ze enkele onderwijsvernieuwingsprojecten binnen de RUG.