Uitreiking Koninklijke Onderscheiding aan Lolkje de Jong-van den Berg

In verband met haar afwezigheid op 29 april ontvangt Lolkje de Jong-van den Berg vrijdag 28 mei 2010 haar Koninklijke Onderscheiding uit handen van de burgemeester van de Gemeente Haren. De Jong-van den Berg is benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau. De feestelijke uitreiking vindt plaats om 15.30 uur in de kantine van de afdeling Farmacie van de Rijksuniversiteit Groningen, A. Deusinglaan 1, Groningen.

Mevrouw prof.dr. L. de Jong-van den Berg

Lolkje de Jong-van den Berg (Westhem, 1947), hoogleraar Sociale Farmacie en Farmacoepidemiologie aan de Rijksuniversiteit Groningen, heeft de farmacie zowel nationaal als internationaal vernieuwende impulsen gegeven door het versterken van de sociale, epidemiologische en communicatieve aspecten van het vakgebied. Een concreet resultaat van haar werk is bijvoorbeeld dat vooral door haar inspanningen het gebruik van foliumzuur rond de conceptie, ter voorkoming van een ’open ruggetje’, in Nederland algemeen is ingevoerd.

De Jong-van den Berg is de drijvende kracht geweest bij de vernieuwing van de apothekersopleiding aan de Rijksuniversiteit Groningen in de jaren tachtig. Naast een gedegen farmacotherapeutische kennis diende de apotheker naar haar mening over vaardigheden te beschikken die communicatie over juist gebruik van geneesmiddelen in al zijn facetten mogelijk moest maken. Binnen de opleiding kreeg communicatie met patiënten, artsen en collega-apothekers een sleutelfunctie. Vakken als farmacoepidemiologie, farmaceutische patiëntenzorg en farmacovigilantie hebben nu een prominente plaats in het curriculum. Internationaal gezien staat door deze veranderingen de farmacie-opleiding en de uitoefening van het beroep van apotheker in Nederland op een hoog niveau. De Jong-van den Berg is momenteel voorzitter van de Opleidingscommissie Farmacie en Farmaceutische Wetenschappen en lid van het Ontwikkelteam Farmacie. In beide rollen levert ze nog steeds een continue bijdrage aan veranderingen en bijstellingen van het curriculum en aan de kwaliteitszorg van het farmacie-onderwijs aan de Rijksuniversiteit Groningen.

De Jong-van den Berg is voorzitter van de vakgroep Sociale Farmacie en Farmacoepidemiologie. De totstandkoming van deze vakgroep begin jaren negentig is vooral aan haar te danken. De meer patiëntgerichte aanpak, door middel van voorlichting - en communicatie in het algemeen - is overal in haar onderwijs en onderzoek aanwezig.

In haar onderwijs en onderzoek pleit zij steeds voor een kritische houding ten opzichte van geneesmiddelengebruik en de farmaceutische industrie. De Jong-van den Berg heeft zich altijd onafhankelijk opgesteld jegens de farmaceutische industrie. Zij is zeer terughoudend in het gebruiken van onderzoeksgeld beschikbaar gesteld door deze bedrijfstak. Haar onderzoekslijn is zeer productief, van goede kwaliteit en sterk Europees gericht. Zij publiceert veel in de vakpers, waardoor zij behoort tot de landelijke opiniemakers. Daarnaast wordt zij veelvuldig gevraagd te spreken op congressen en haar visie te geven in de media.

De Jong-van den Berg is een nationaal en internationaal erkende autoriteit op het gebied van (veiligheid van) geneesmiddelengebruik en zwangerschap. Op Europees niveau werkt zij mee aan EUROCAT (European Congenital Anomalities and Twins-registratie), de Europese organisatie voor registratie van aangeboren afwijkingen. Deelname aan EUROCAT vormt het speerpunt van haar onderzoek. Sinds 2002 is zij voorzitter van de Working Group Drugs in Pregnancy van EUROCAT. Deze werkgroep formeert en analyseert de grootste database ter wereld op het gebied van bewezen aangeboren afwijkingen ten gevolge van geneesmiddelengebruik.

Als lid en deels voorzitter van achtereenvolgens de redactiecommissie en de adviesraad van het Geneesmiddelenbulletin heeft De Jong-van den Berg meer dan twintig jaar haar kennis voor dit vaktijdschrift aangewend. Het Geneesmiddelenbulletin geldt als toonaangevend en heeft als doelstelling onafhankelijke informatie over geneesmiddelen te verstrekken aan de farmaceutische en medische professie in Nederland. In haar afscheidsartikel vroeg zij in 2005 nogmaals aandacht voor het gebruik van foliumzuur ter voorkoming van neurale buisafwijkingen en een verdere intensivering van de voorlichting hierover. Het advies om vrouwen met een kinderwens foliumzuur te laten gebruiken vanaf vier weken voor de conceptie geldt - vooral dankzij haar inspanningen - in ons land sinds 1993. In 1995 is er een landelijke campagne geweest om het gebruik van foliumzuur voor dit doel onder de aandacht te brengen bij werkers in de gezondheidszorg en bij vrouwen. Inmiddels hebben de onderzoeksresultaten wereldwijd geleid tot aanbevelingen over het gebruik van foliumzuur rond de conceptie.

Het boek Geneesmiddelen in Nederland is geschreven voor een breed publiek en bevat een kritische analyse van het gebruik van geneesmiddelen. De eerste druk dateert van 1980. De Jong-van den Berg heeft bijna vanaf het begin aan dit boek meegewerkt als auteur, omdat volgens haar gebruikers van geneesmiddelen recht hebben op toegankelijke en juiste informatie. In die tijd was dat nog niet een alom geaccepteerde opvatting.

Ook aan een ander standaardwerk, Het Geneesmiddel, werkte zij mee als redactielid en een van de drijvende krachten. Dit boek wordt gebruikt in de curricula Farmacie en Geneeskunde en gaat vooral in op de maatschappelijke kant van het geneesmiddel.

De maatschappelijke betrokkenheid van De Jong-van den Berg en haar hart voor het vak van apotheker moge ook blijken uit het feit dat zij oprichter en directeur was van de Wetenschapswinkel voor Geneesmiddelen van de RUG.

Lolkje de Jong-van den Berg wordt benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau.

Noot voor de pers

Informatie: via de afdeling Communicatie RUG, tel. 050-363 4444, e-mail: communicatie rug.nl