Assembling the South–South through extraction

De Zuid-Zuid relatie vormgegeven door Vale’s delfstofwinning in Mozambique

Gedurende de jaren 2000 zorgde een wereldwijde bonanza in de verhandeling van goederen voor een stimulans zonder weerga in de Zuid-Zuid relaties. Vooral in Afrika leidde dit tot een nieuw besef van mogelijkheden en optimisme. Bevorderd door de hogere inkomsten uit natuurlijke rijkdommen kon Afrika verder oprijzen, en daarbij een meer veelzijdige relatie opbouwen van externe betrekkingen, met een serie opkomende markteconomieën. Onder de vlag van een gemeenschappelijke Zuid-Zuid relatie benadrukte deze ontwikkeling de ‘Global South’ geloofsbrieven, van een gedeelde geschiedenis van onderdrukking, van een kwalitatief verschil met en weg van westerse relatiepatronen, en derhalve het bestaan van gedeelde belangen in het huidig tijdsbestek. Tegen deze achtergrond heroverweegt Eric Miro Cezne in zijn proefschrift de Zuid-Zuid betrekkingen in het licht van de kapitalistische expansie van de mijnbouw over grenzen heen, en de betekenis daarvan.

De komst en het engagement van de Braziliaanse mijnbouw-multinational Vale S.A. in Mozambique dient hiertoe als basis. Vooral bouwend op steenkoolwinning is dit tot op heden het grootste zakelijk project van Brazilië in Afrika en het vormt de grootste actieve buitenlandse investering van Mozambique. In dit proefschrift staat daarom de volgende vraag centraal: Hoe wordt de Zuid-Zuid relatie vormgegeven door Vale’s delfstofwinning in Mozambique?

Bouwend op een vocabularium uit de Assemblage-benadering, behandelt Cezne de mate van constructie, de heterogeniteit en de variabiliteit van wat het als de "South-South" relatie wil beschouwen: een transnationaal weefsel – met inbegrip van mensen, objecten, en ideeën – dat is gesitueerd in en functioneert binnen het globale Zuiden. Hij onderzoekt hoe de relatie Zuid-Zuid gearticuleerd wordt, gemobiliseerd en uitgevoerd, waardoor ze tot assemblage wordt, binnen de dynamiek van de delfstofwinning. Het gaat er niet om a priori verwachtingen te formuleren over de Zuid-Zuid relatie ten aanzien van samenwerking, partnerschap, solidariteit of exploitatie. Die vraag moet open blijven voor verder onderzoek. Dit proefschrift stelt dat de Zuid – Zuid relatie lang niet voorspelbaar en zeker is, maar dat ze verschillende, overlappende facetten heeft en reageert op levenservaringen, sociaal-materiële contexten en veranderlijke opvattingen.

Proefschrift: http://hdl.handle.net/11370/f4fc5767-5358-4e11-bdeb-0db303155a05