The tooth of time

Procedurele sedatie in verpleeghuizen voor kwetsbare oudere patiënten

De groep kwetsbare ouderen met een dementieel syndroom (ofwel een Major Neurocognitive Disorder, MND) groeit wereldwijd. Angst is één van de veelvoorkomende problemen bij mensen met een vergevorderd stadium van dementie. Daaruit vloeit vaak een onvermogen voort om een medische of tandheelkundige behandeling te ondergaan. De beschreven studies in het proefschrift van Barends zijn het resultaat van een streven naar een veilige en effectieve methode om procedurele sedatie te bieden aan kwetsbare, oudere patiënten met dementie die een essentiële tandheelkundige of medische procedure nodig hebben, maar die een dergelijke procedure niet kunnen tolereren.

Dit anticipeert op een groeiend probleem voor degenen die voor geriatrische dementiepatiënten zorgen: niet alleen neemt de incidentie van MND toe; ook het aantal demente ouderen met ernstige gebitsproblemen groeit. Dit komt doordat het gebit door dementie verwaarloosd is geraakt en zorg van een tandarts niet meer mogelijk is door gedragsproblemen. Behandeling van dergelijke problemen heeft een aantoonbaar positief effect op de kwaliteit van leven. Patiënten die met dementie zijn opgenomen in een verpleeghuis en die zorg weigeren kunnen dus, zelfs in het kader van palliatieve zorg, toch tandheelkundige of medische behandelingen nodig hebben, waarvoor ze ofwel algehele anesthesie ofwel procedurele sedatie moeten krijgen. Denk hierbij aan de behandeling van pijn en of ernstige ontstekingen. Het geven van algehele anesthesie is in verpleeghuizen momenteel geen optie en het verplaatsen van deze patiënten naar instellingen waar dit wel kan, wordt voor MND-patiënten in verpleeghuizen als onhaalbaar of onwenselijk beschouwd. Daarnaast is algehele anesthesie vaak niet nodig voor korte, minimale of niet-invasieve procedures en schiet het soms het doel voorbij. Tevens zijn de medische zorgpraktijken en ziekenhuizen momenteel niet ingericht op de zorg voor dergelijke patiënten. Procedurele sedatie kan daarentegen worden geschaald van anxiolyse naar lichte, matige of diepe sedatie, afhankelijk van de benodigde sedatiediepte en de omstandigheden waaronder het wordt gegeven. Daarmee zou procedurele sedatie een mogelijkheid kunnen zijn om veilig op locatie noodzakelijke medische interventies plaats te kunnen laten vinden.

In hoeverre het mogelijk is om veilige en effectieve procedurele sedatie te bieden aan verpleeghuisbewoners met MND in het comfort van hun eigen kamer en bed, was de focus van de studies. De intranasale toediening van de sedatiemiddelen dexmedetomidine en midazolam werd onderzocht. Dexmedetomidine blijkt een onacceptabel risico op hypotensie met zich mee te brengen. Midazolam, waarvan het gebruik bij ouderen controversieel is, lijkt een bruikbare optie, maar is vooralsnog onvoldoende onderzocht. Nader onderzoek is reeds gestart om meer inzicht te krijgen in het veilig gebruik van midazolam voor het geven van procedurele sedatie aan kwetsbare ouderen.  

CV Clemens Barends Clemens Barends (1978) studeerde Geneeskunde aan de Rijksuniversiteit Groningen (RUG). Daarna was hij werkzaam als tropenarts en na het afronden van zijn specialisatie bij de afdeling Anesthesiologie was hij werkzaam in het Universitair Medisch Centrum Groningen. Zijn promotieonderzoek vond plaats bij professor Tony Absalom aan de RUG. De titel van zijn proefschrift luidt: The tooth of time. Procedural sedation in nursing homes for frail, elderly patients.

Proefschrift: http://hdl.handle.net/11370/fde989c3-2eba-4600-8b95-199d673ef4b8