Porphyromonas gingivalis – an oral keystone pathogen challenging the human immune system
| Promotie: | Dhr. T. (Tim) Stobernack |
| Wanneer: | 01 juli 2019 |
| Aanvang: | 12:45 |
| Promotors: | prof. dr. J.M. (Jan Maarten) van Dijl, prof. dr. A.J. van Winkelhoff, prof. dr. P. (Peter) Heeringa |
| Copromotor: | dr. J. (Hannie) Westra |
| Waar: | Academiegebouw RUG |
| Faculteit: | Medische Wetenschappen / UMCG |
Porphyromonas gingivalis - een ziekteverwekker die het menselijke immuunsysteem uitdaagt
Onze mond wordt bewoond door honderden verschillende micro-organismen. De meesten zijn onschadelijk, maar een aantal van deze micro-organismen veroorzaakt ziekte in de mond of andere delen van ons lichaam. Eén van deze ziekteverwekkers is Porphyromonas gingivalis (P. gingivalis). Deze bacterie wordt niet alleen geassocieerd met parodontitis, een ontstekingsziekte van de weefsels rondom onze tanden, maar ook met de auto-immuunziekte reumatoïde artritis. Personen met parodontitis lopen een twee keer hoger risico op reumatoïde artritis dan mensen met gezond tandvlees. Stobernack onderzocht in zijn proefschrift de vraag hoe P. gingivalis interageert met ons immuunsysteem, met name de aangeboren immuniteit, en hoe deze interacties kunnen leiden tot auto-immuniteit.
Een belangrijke waarneming was dat P. gingivalis altijd het enzym PPAD in zijn leefmilieu uitscheidt. Dit enzym verandert de lading van andere bacteriële en humane eiwitten van positief naar neutraal. Dit is een belangrijke vinding, want de positieve lading van bijvoorbeeld onze eigen antimicrobiële eiwitten is van doorslaggevend belang voor hun beschermende werking. PPAD neutraliseert dus letterlijk ons immuunsysteem. PPAD wordt ook geassocieerd met reumatoïde artritis, omdat de auto-antistoffen die kenmerkend zijn voor deze ziekte gericht zijn tegen geneutraliseerde menselijke eiwitten.
De belangrijkste conclusie van dit onderzoek is daarom dat PPAD een sleutelfactor is die het P. gingivalis mogelijk maakt om aan ons immuunsysteem te ontsnappen en die mogelijk een rol speelt bij het ontstaan van reumatoïde artritis. P. gingivalis en PPAD kunnen derhalve beschouwd worden als mogelijke doelwitten voor nieuwe geneesmiddelen ter voorkoming van deze ernstige auto-immuunziekte.
CV Tim Stobernack
Tim Stobernack (1989) studeerde Biomedische Wetenschappen aan de Universiteit van Münster en de Rijkstuniversiteit Groningen (RUG). Zijn promotieonderzoek vond plaats bij de Medische Microbiologie aan de RUG. De titel van zijn proefschrift luidt: Porphyromonas gingivalis – an oral keystone pathogen challenging the human immune system.