The economic effects of municipal amalgamation and intermunicipal cooperation
| Promotie: | Dhr. J.B. (Bieuwe) Geertsema |
| Wanneer: | 05 januari 2017 |
| Aanvang: | 16:15 |
| Promotor: | prof. dr. M.A. (Maarten) Allers |
| Waar: | Academiegebouw RUG |
| Faculteit: | Economie en Bedrijfskunde |
Gemeentelijke herindeling bespaart geen geld
Gemeentelijke herindelingen hebben geen effect op lokale overheidsfinanciën of op gemeentelijke efficiency. Na herindeling dalen de uitgaven niet, zelfs niet bij de kleinste gemeenten. De gemeentelijke voorzieningen worden er ook niet beter van. Herindeling om financiële redenen is dus zinloos, concludeert Bieuwe Geertsema. Over zijn onderzoek verscheen in juni 2014 het persbericht Gemeentelijke herindeling bespaart geen geld.
In zijn proefschrift presenteert Geertsema twee onderzoeken naar de effecten van gemeentelijke herindeling en intergemeentelijke samenwerking op gemeentelijke financiën. Dat zijn twee instrumenten die beleidsmakers voorhanden hebben om de schaal van de lokale overheid en haar dienstverlening te vergroten. Hoewel de wetenschap op basis van zowel theorie als empirie geen uitsluitsel biedt over de vraag wat de optimale schaal is voor gemeenten, gaan beleidsmakers er over het algemeen vanuit dat opschaling efficiencyvoordelen oplevert. Geertsema onderzocht de effecten van gemeentelijke herindelingen in Nederland in een periode van 15 jaar. Er blijkt geen significant effect van herindelingen waarneembaar, niet op gemeentelijke financiën maar ook niet op gemeentelijke efficiency. Beleidsmakers dienen er dus rekening mee te houden dat er geen onderbouwing is te vinden voor de aanname dat herindelingen financiële voordelen of efficiencyvoordelen opleveren.
Ook de efficiency bij intergemeentelijke samenwerking is bestudeerd. Op basis van gegevens over leningen aan Nederlandse gemeenten en samenwerkingsverbanden valt te constateren dat door deze laatste groep hogere rentes worden betaald bij identieke leningen. Dat duidt op inefficiënte bedrijfsvoering die valt te verklaren doordat lokale bestuurders minder controle kunnen uitoefenen. Het is goed denkbaar dat deze verminderde controle ook in bredere zin ondoelmatigheid bij intergemeentelijke samenwerkingsverbanden in de hand werkt. Ook op dit vlak levert het proefschrift van Geertsema een waardevolle les voor beleidsmakers.
Bieuwe Geertsema verrichtte zijn onderzoek bij de afdeling Economics, Econometrics & Finance van de Faculteit Economie en Bedrijfskunde. Het onderzoek werd gefinancierd door het Coelo, het Centrum voor onderzoek van de economie van de lagere overheden. Geertsema werkt tegenwoordig als onderzoeker voor Pro Facto B.V.