Iron deficiency in inflammatory bowel disease
Promotie: | Mw. R. (Roberta) Loveikyte |
Wanneer: | 17 april 2024 |
Aanvang: | 11:00 |
Promotor: | prof. dr. G. Dijkstra |
Copromotor: | dr. A.E. van der Meulen-de Jong |
Waar: | Academiegebouw RUG |
Faculteit: | Medische Wetenschappen / UMCG |
IJzergebrek bij inflammatoire darmziekten
Inflammatoire darmziekte (IBD) – ook bekend als de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa – betreft een chronische aandoening gekenmerkt door terugkerende ontstekingen in het maagdarmkanaal. De behandeling van IBD is primair gericht op het beheersen van ontstekingen en het voorkomen van complicaties en ziekteprogressie. Dankzij recente ontwikkelingen in farmacologische behandelingsopties kunnen artsen zich nu richten op lange termijn doelen, waaronder het herstel van de levenskwaliteit door een doeltreffende aanpak van bloedarmoede, ijzertekort, en vermoeidheid.
In dit proefschrift van Roberta Loveikyte is ontdekt dat één op de vijf poliklinische patiënten met IBD bloedarmoede heeft, vaak als gevolg van ijzertekort. Inflammatoire darmziekteactiviteit blijkt een belangrijke risicofactor voor bloedarmoede en ijzertekort in deze populatie. Tevens bleek het dat screening op ijzertekort niet consequent werd toegepast. Dit gebrek aan regelmatige screening kan verklaren waarom sommige patiënten ongerichte ijzersuppletie kregen en anderen geen behandeling ontvingen. De noodzaak wordt bedrukt voor vergroting van bewustzijn omtrent de behandeling van ijzertekort en bloedarmoede.
In dit proefschrift is onderzocht of een potentieel nieuwe biomarker hepcidine - een eiwit die ijzeropname en systemische beschikbaarheid controleert - kan bijdragen aan de aanpak van ijzertekort, met of zonder bloedarmoede. Er is geconstateerd dat er aanzienlijke variaties in hepcidine spiegels tussen patiënten en gezonde controles zijn, voornamelijk beïnvloed door de ijzerstatus, zelfs tijdens actieve ontsteking. Tevens is ontdekt dat een orale ijzerabsorptietest samen met hepcidine spiegels een onderscheid kunnen maken tussen verschillende aangeboren of verworven oorzaken van bloedarmoede of ijzertekort. Deze observaties zouden voorschrijvers bij hun diagnostische en therapeutische besluitvorming kunnen begeleiden. In dit proefschrift is ee een lopend klinisch onderzoek beschreven dat beoordeelt of hepcidine spiegels vooraf ijzerbehandeling het respons kan voorspellen. Eenmaal voltooid, zal dit onderzoeksgegevens opleveren voor gepersonaliseerde ijzerbehandeling.
Als laatste wordt een klinisch onderzoek beschreven, dat laat zien dat een multimodale leefstijlinterventie, vergeleken met standaardzorg, (chronische) vermoeidheid bij patiënten met inflammatoire darmziekte met ongeveer 12% heeft verbeterd. Daarnaast is verbetering in ziekte perceptie en acceptatie door de patiënt van de ziekte en klachten te zien.