Decoding human-animal relationships in Prehistoric Europe: insights from paleogenomics of pig and cattle
| Promotie: | J.A.M. (Jolijn) Erven, MSc |
| Wanneer: | 12 december 2024 |
| Aanvang: | 11:00 |
| Promotor: | prof. dr. D.C.M. (Daan) Raemaekers |
| Copromotors: | C. (Canan) Çakirlar, PhD, dr. O. Madsen |
| Waar: | Academiegebouw RUG |
| Faculteit: | Letteren |
Meer zicht op de evolutie van relaties tussen mens en dier
In haar promotieonderzoek onderzocht Jolijn Erven de evolutie van relaties tussen mensen en dieren, met een focus op koeien en varkens tijdens het Neolithicum (ca. 11.000 v.Chr. tot 3.000 v.Chr.). In deze periode, ook wel de Neolithische Revolutie genoemd, begon de domesticatie van wilde dieren samen met de ontwikkeling van de landbouw. Domesticatietrajecten worden ingedeeld in drie typen: het commensale pad, waarbij dieren zoals varkens door voedselafval naar menselijke nederzettingen werden getrokken; het prooi-pad, waarbij bejaagde dieren later onder controle werden gebracht; en het gericht pad waarbij domesticatie een bewuste keuze was.
Met behulp van paleogenetica, zoöarcheologie en stabiele isotopen onderzocht Erven hoe biologische, economische en culturele factoren deze mens-dierrelaties beïnvloedden. In het eerste deel van haar proefschrift richtte Erven zich op verbeteringen in de analyse van oud DNA. Zij stelt dat imputatie van oud DNA van runderen de reconstructie van completere genomen mogelijk maakt, zelfs vanuit sterk afgebroken of onvolledige ancient genomen. Dat maakt een betere genetische analyse mogelijk, ondanks de uitdagingen van oud DNA. Hierdoor kunnen we meer vragen stellen zoals ‘hoe gerelateerd zijn dieren uit een archeologische settlement’ en we kunnen vragen beantwoorden over hoe deze dieren "gefokt" werden.
In het tweede deel van haar onderzoek bestudeerde Erven specifieke veeteeltpraktijken. Zij stelt vast dat runderen intensief beheerd werden, terwijl varkens een meer vrije, commensale relatie hadden. Tot slot wordt de unieke Swifterbant-nederzetting in Nederland geanalyseerd, waar een vroege veeteelt wordt aangetoond en wilde zwijnen door voedsel werden aangetrokken. Dit proefschrift benadrukt het belang van multidisciplinair onderzoek om inzicht te krijgen in de complexiteit van vroegere mens-dierrelaties.