Astrocytes in neurological disease progression: good intentions gone wrong?

Astrocyten bij de progressie van neurologische ziekten: goede bedoelingen die verkeerd uitpakken?

Astrocyten zijn stervormige cellen, die belangrijke functies vervullen in het centrale zenuwstelsel zowel in rust als bij letsel. In reactie op schadelijke stimuli, veranderen astrocyten van vorm, bewegen ze richting het beschadigde gebied en/of scheiden herstel-stimulerende stofjes uit. Dit fenomeen heet ‘astrocyten reactiviteit’ en is een natuurlijke reactie van het lichaam om acute schade aan de hersenen en het ruggenmerg te beperken. Echter, bij chronische neurologische ziekten, zoals amyotrofe laterale sclerose (ALS) en multiple sclerose (MS), kunnen reactieve astrocyten de schade soms verergeren.

In dit proefschrift van Rianne Gorter, zijn verschillende aspecten van astrocyten reactiviteit in ALS en MS onderzocht. Kleine heat-shock eiwitten (HSPBs) helpen astrocyten om te bewegen en te overleven tijdens stress. Er is aangetoond dat snel progressieve ALS geassocieerd is met meer HSPB5 en 8 in astrocyten. Ook vonden wij dat astrocyten in het ruggenmerg meer HSPB1, 6 en 8 maken dan astrocyten in het brein, zelfs bij mensen zonder neurologische ziekte. Tevens onderzochten wij een schadelijk product van reactieve astrocyten: ‘fibronectine klonten’. Wij vonden dat fibronectine klonten kunnen worden afgebroken door MMP7, terwijl MMP7 afwezig is in chronische MS laesies. Het ontbreken van MMP7 in een experimenteel model leidde echter niet tot het ophopen van fibronectine klonten.

Dit proefschrift draagt bij aan ons begrip over reactieve astrocyten, en hun schadelijke producten, in het brein en ruggenmerg. Beter begrijpen of en hoe de “goede bedoelingen” van reactieve astrocyten de progressie van hersenziekten beïnvloeden, kan op de lange termijn leiden tot nieuwe astrocyt-gerichte therapieën voor mensen met MS en ALS.

Proefschrift: https://hdl.handle.net/11370/3fb7f4c4-4a68-46a6-85f2-d005d6dd8f67