Investigating the origin of gas flows at the disc-halo interface of local galaxies
| Promotie: | Mw. A. (Anqi) Li |
| Wanneer: | 31 januari 2023 |
| Aanvang: | 16:15 |
| Promotors: | S.C. (Scott) Trager, Prof, F. (Filippo) Fraternali, Prof, prof. dr. M.A.W. (Marc) Verheijen |
| Copromotor: | dr. A. Marasco |
| Waar: | Academiegebouw RUG |
| Faculteit: | Science and Engineering |
Gasuitwisseling bij stervorming in sterrenstelsels
De evolutie van sterrenstelsels wordt grotendeels beïnvloed door interacties met de omgeving. Zo wordt aangenomen dat sterrenstelsels hun stervorming, waarbij wolken koud gas worden verbruikt, in stand houden door gas uit hun externe omgeving op te nemen. Anderzijds kunnen stellaire terugkoppelingsprocessen, zoals stellaire winden en supernova-explosies, gas uit het melkwegstelsel ‘wegblazen’. Het schijf-halo grensvlak (het gebied relatief dicht bij de galactische schijven maar nog steeds duizenden lichtjaren van het schijfvlak) is het cruciale overgangspunt van stellaire terugkoppeling en gasaccretie, en dus een venster op de gecompliceerde gasuitwisselingsprocessen. De gaslaag op het grensvlak tussen schijf en halo staat bekend als extraplanair gas (EPG). Inzicht in de oorsprong van deze gaslaag is essentieel voor een volledig beeld van de gascyclus tussen sterrenstelsels en hun omgeving. Dit is het thema van het promotieonderzoek van Anqi Li.
Zij presenteert in haar proefschrift een gedetailleerd onderzoek van EPG-eigenschappen in vier stervormende sterrenstelsels, waaronder de Melkweg. Er zijn zowel radio- als optische gegevens verkregen om extraplanair gas bij verschillende temperaturen op te sporen. Li heeft zo vastgesteld dat de beweging van het extraplanaire gas vergelijkbaar is met die van de roterende schijf, maar wel een lagere rotatiesnelheid heeft. De eigenschappen komen in grote lijnen overeen met een interne oorsprong van de galactische fontein (gascyclus getriggerd door stellaire terugkoppeling) in combinatie met gasaccretie. Voor het sterrenstelsel NGC2403 in het bijzonder voorspelt het bovenstaande scenario een gasaccretie die de stervormingsactiviteit van dit stelsel ondersteunt.
Anqi Li verrichtte haar promotieonderzoek bij de afdeling Sterrenkunde van het Kapteyn Instituut met financiering via de landelijke onderzoekschool voor astronomie NOVA.