Salivary lubrication and xerostomia

Speekselsmering en xerostomie

Vinke richtte zich in zijn proefschrift op speekselvervangers. Speeksel vervult een belangrijke functie in de mond. Het beschermt onder andere tegen micro-organismes en zuren, het helpt voedsel te verteren en het smeert de mondholte. De smerende eigenschappen zorgen dat de wrijving laag blijft, waardoor praten, eten en slikken vergemakkelijkt worden. Speekselproductie en -compositie kunnen aangetast worden door bijvoorbeeld het syndroom van Sjögren, radiotherapie in het hoofd-halsgebied en door medicatie. Dit kan leiden tot kleverig speeksel, een slechte mondgezondheid en een chronisch gevoel van droge mond (xerostomie). Om het gevoel van droge mond te verlichten worden vaak speekselvervangers gebruikt. Helaas blijken speekselvervangers lang niet altijd effectief te zijn.

Een bruikbare natuurgetrouwe methode om speekselvervangers op hun smerende eigenschappen te testen bestond nog niet. Het ontbreken van zo’n methode bemoeilijkte het objectief testen van de smerende eigenschappen van speekselvervangers sterk. Vinke had als doel van zijn proefschrift een testmethode te ontwikkelen om de smerende eigenschappen van speekselvervangers op een objectieve, zo natuurgetrouw mogelijke, wijze te kunnen meten. Het systeem meet de wrijving die ontstaat tussen twee over elkaar bewegende oppervlakken in een droge situatie en na het aanbrengen van een speekselvervanger op deze oppervlakken.

Nieuw in dit systeem is het gebruik van biologisch relevant weefsel als over elkaar bewegende oppervlakken om een natuurgetrouwe situatie na te bootsen: tandglazuur en tong. Het systeem werd gebruikt om speeksel uit verschillende speekselklieren, kauwgestimuleerd speeksel en rustspeeksel te testen. Ook werd speeksel van patiënten met een droge mond vergeleken met dat van gezonde vrijwilligers. Hierna werden 16 commercieel verkrijgbare speekselvervangers getest op hun functie om droge mond te verlichten. Als laatste werd een nieuwe strategie toegepast om de smerende eigenschappen van speeksel te verbeteren.

CV Jeroen Vinke

Jeroen Vinke (1990) studeerde Biomedical Engineering aan de Rijksuniversiteit Groningen (RUG). Zijn promotieonderzoek vond plaats bij het Kolff instituut/Department of Biomedical Engineering onder supervisie van prof. dr. Henny van der Mei en prof. dr. Arjan Vissink aan de RUG en het Universitair Medisch Centrum Groningen. De titel van zijn proefschrift luidt: "Salivary lubrication and xerostomia."

Proefschrift: http://hdl.handle.net/11370/31b8e799-be8b-4b46-9966-b6afd64992a8