Positive behaviour support in Dutch care settings: a multifaceted approach to managing challenging behaviours of adults with intellectual disabilities

Positieve gedragsondersteuning in Nederlandse zorginstellingen: een veelzijdige aanpak voor het omgaan met uitdagend gedrag van volwassenen met een verstandelijke beperking

Dit promotietraject van Eke Bruinsma richt zich op het verbeteren van de zorg voor volwassenen met een verstandelijke beperking en moeilijk verstaanbaar gedrag in Nederland. Binnen dit traject zijn verscheidene studies uitgevoerd. Ten eerste toont een meta-analyse aan dat niet-medicamenteuze interventies, met name gedragstherapeutische behandelingen gecombineerd met mindfulness, effectief zijn in het verminderen van moeilijk verstaanbaar gedrag.

Vervolgens is een Nederlandse 'positive behaviour support' (PBS) training voor begeleiders ontwikkeld en geëvalueerd in een grootschalige trial. Hoewel PBS internationaal effectief is gebleken en als standaardzorg wordt toegepast, is deze in Nederland nauwelijks beschikbaar. De resultaten van de trial laten zien dat de training lethargisch gedrag vermindert en prikkelbaar gedrag reduceert bij cliënten met ernstig moeilijk verstaanbaar gedrag of een ernstige verstandelijke beperking. Daarnaast verbetert de training de persoonlijke ontwikkeling en zelfbeschikking van cliënten.

Uit interviews en focusgroepen met begeleiders en PBS-trainers blijkt dat begeleiders concrete verbeteringen zien in het gedrag van cliënten en meer rust ervaren. Voor succesvolle implementatie en beklijving van PBS is organisatiebrede ondersteuning essentieel, evenals motivatie van begeleiders, goede documentatie, training van invalkrachten en regelmatige evaluatie.

Tot slot toont onderzoek naar begeleiders- en teamfactoren aan dat opleidingsniveau, reflectieve vaardigheden, vriendelijk gedrag en zelfvertrouwen samenhangen met een betere kwaliteit van leven voor cliënten. Opvallend is dat grotere begeleidingsteams juist samenhangen met minder zelfbeschikking en sociale inclusie.

Proefschrift: https://hdl.handle.net/11370/a73d81ac-625a-4934-98cb-d2b508a683c2