Long-term adverse effects of cancer treatment

Fysieke training tijdens kankerbehandeling heeft mogelijk gunstige effecten

Kankerpatiënten die tijdens hun behandeling een op maat gemaakt trainingsprogramma volgen, blijven fitter en hebben mogelijk ook betere overlevingskansen op lange termijn. Dat concludeert huisarts in opleiding Niek Westerink op basis van zijn promotieonderzoek. Nieuw onderzoek moet zich daarom volgens hem niet alleen richten op therapietrouw, maar ook op de invloed van fysieke training, dieetmaatregelen en andere leefstijlveranderingen.

Het aantal mensen dat kanker heeft gehad neemt toe. Een belangrijke vraag voor hen is hoe zij ziektevrij kunnen blijven. Kankerbehandelingen bestaan meestal uit een combinatie van chirurgie, radiotherapie en/of systemische therapie. Deze behandelingen kunnen chronische ziekten veroorzaken, zoals hart- en vaatziekten of hormonale stoornissen. Het is volgens Westerink daarom belangrijk om deze ziekten te voorkomen of – als dat niet gelukt is – ze zo vroeg mogelijk te signaleren en behandelen. In zijn eigen onderzoek ging hij na welke patiënten een verhoogd risico hebben op het ontwikkelen van late effecten van een kankerbehandeling. Ook onderzocht hij in welke mate leefstijlveranderingen deze late effecten kunnen voorkomen.

De promovendus ging daarvoor onder andere na of een op maat gemaakt beweegprogramma tijdens chemotherapie kan helpen om lange termijn toxiciteit te verminderen. Tussen 2013 en 2017 deden er 217 patiënten mee aan dit onderzoek. Zij werden verdeeld over een ‘vroege groep’ die al tijdens de chemotherapie aan het programma begon, en een ‘late groep’ die dat na afronding van de therapie deed. Westerink vergeleek de ‘cardiorespiratoire fitheid’ tussen beide groepen op drie tijdstippen: voor, na en een jaar na het trainingsprogramma. Een tussentijdse analyse liet zien dat de patiënten in de vroege groep minder verlies van fitheid hadden, en in beide groepen hielp het trainingsprogramma om de fitheid te verbeteren. Een jaar na de interventie waren er geen verschillen meer tussen beide groepen.

Westerink wijst erop dat een ongezonde leefstijl een belangrijke rol speelt in de ontstaanswijze van bepaalde kankersoorten en in de langetermijneffecten van kankerbehandelingen. Daarom moet een gezonde leefstijl volgens hem in de volle breedte van het zorgstelsel worden gepropageerd. Westerink vindt het belangrijk dat de patiënt zelf in dit proces centraal staat en – in overleg met bijvoorbeeld de huisarts – ook zelf de regie voert over de nazorg.

Niek Westerink (1985) studeerde Geneeskunde aan de Rijksuniversiteit Groningen. Tijdens zijn promotieonderzoek was hij verbonden aan de afdeling Medische Oncologie en onderzoeksinstituut CRCG van het Universitair Medisch Centrum Groningen. Het onderzoek werd gefinancierd door KWF Kankerbestrijding. Westerink is huisarts in opleiding. De titel van zijn proefschrift is: “Long-term adverse effects of cancer treatment: susceptibility and intervention strategies”.

Proefschrift: http://hdl.handle.net/11370/cd014d05-feaa-484d-aca3-40f00923a1d2