Sjögren's syndrome: challenges of a multifaceted disease
| Promotie: | dr. J.F. van Nimwegen |
| Wanneer: | 01 juli 2020 |
| Aanvang: | 11:00 |
| Promotors: | prof. dr. H. (Hendrika) Bootsma, prof. dr. F.G.M. (Frans) Kroese, prof. dr. A. (Arjan) Vissink |
| Copromotor: | dr. S. (Suzanne) Arends |
| Waar: | Academiegebouw RUG |
| Faculteit: | Medische Wetenschappen / UMCG |
Syndroom van Sjögren: uitdagingen van een veelzijdige ziekte
Het primaire syndroom van Sjögren (pSS) is een auto-immuunziekte. Belangrijke symptomen zijn droogheid van de ogen, mond en vagina, vermoeidheid en pijn. Daarnaast kunnen diverse organen betrokken zijn. In haar promotieonderzoek deed van Nimwegen onderzoek naar de seksuele functie bij vrouwen met pSS, de diagnostiek naar pSS en de behandeling van pSS.
In haar proefschrift toont zij aan dat vrouwen met pSS een verminderde seksuele functie ervaren vergeleken met gezonde vrouwen. In het weefsel van de vagina van pSS-patiëntes is het aantal witte bloedcellen verhoogd, wat op een chronisch ontstekingsproces wijst. Daarnaast is het aantal gladde spiercellen rondom de vaginale bloedvaten verlaagd, wat de afgifte van vocht in de vagina mogelijk verstoort, en kan leiden tot droogheidsklachten.
De nieuwe American College of Rheumatology – European League Against Rheumatism (ACR-EULAR) classificatiecriteria zijn ontworpen om pSS op een uniforme wijze vast te kunnen stellen bij deelnemers aan wetenschappelijke studies. In haar proefschrift toont van Nimwegen aan dat met deze criteria patiënten met en zonder pSS goed van elkaar kunnen worden onderscheiden. Wanneer speekselklier echografie aan deze criteria wordt toegevoegd, worden deze criteria breder toepasbaar en blijven ze nog steeds nauwkeurig. Daarnaast laat van Nimwegen zien dat pSS-patiënten met een afwijkend echografiebeeld een hogere ziekteactiviteit en slechtere speeksel- en traanklierfunctie hebben.
Tot slot heeft van Nimwegen in haar onderzoek de veiligheid en effectiviteit van een nieuw medicijn voor pSS onderzocht. Het middel abatacept blijkt in een gerandomiseerd, dubbelblind onderzoek veilig, maar niet bij alle patiënten effectief. Nader onderzoek moet aantonen of patiënten met specifieke kenmerken mogelijk meer baat hebben bij abatacept. Tot slot deed van Nimwegen literatuuronderzoek naar de behandeling van pSS-patiënten met het middel rituximab. Hieruit blijkt dat rituximab niet effectief is bij alle pSS patiënten, maar wel bij geselecteerde patiënten.
CV Jolien van Nimwegen
Jolien van Nimwegen (1989) studeerde Geneeskunde aan de Rijksuniversiteit Groningen. Haar promotieonderzoek vond plaats bij de afdeling Reumatologie en Klinische Immunologie van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG). Momenteel is zij in opleiding tot reumatoloog in het Martini Ziekenhuis en het UMCG. De titel van haar proefschrift luidt: "Sjögren's syndrome - Challenges of a multifaceted disease".