Oratie prof. dr. B. (Bert) Groenewoudt: Landschap natuurlijk. Ecologische landschapsgeschiedenis in hedendaags perspectief

Hét historische landschap bestaat niet, het ‘oorspronkelijke’ evenmin. Landschappen zijn dynamisch want ze staan onder invloed van de voortdurend veranderende wisselwerking tussen mens en natuur. Sterk beeldbepalend, letterlijk, en maatschappelijk hoog gewaardeerd, is het ‘groen’ dat deel uitmaakt van landschappen.  

Ecologische Landschapsgeschiedenis richt zich op lange-termijn landschapsprocessen en historisch-ecologische samenhangen op verschillende schaalniveaus. De dynamiek en diversiteit van het historische groen, als onderdeel van het landschap als geheel, staan centraal. Aspecten daarvan zijn de historische realiteit, verklaringsmodellen en drivers achter verandering.

Kennisontwikkeling op dit gebied is niet alleen van belang voor de verdieping van interdisciplinaire dwarsverbanden tussen landschapsgeschiedenis, aardwetenschappen en ecologie, maar vormt ook een belangrijke pijler voor de toepassing van kennis in actuele maatschappelijke vraagstukken met ruimtelijke implicaties.

Ecologisch-landschapshistorische informatie kan helpen iets van historische logica én historische identiteit te geven aan de landschappen van de toekomst. Bijdragen aan het creëren van variatie ook, en het versterken van streekidentiteit. Dit soort onderzoek, en ook de vertaling ervan in beleid, biedt bovendien kansen voor publieksparticipatie en het creëren van draagvlak.

Er zijn grote kansen voor innovatie. Met big data-benaderingen en computermodellering, mogelijk geworden het beschikbaar komen van grote datasets en nieuwe digitale technieken, kan tegenwoordig snel en gemakkelijk een globaal inzicht worden verkregen in grootschalige ruimtelijke patronen en temporele ontwikkelingen, die vervolgens gevalideerd kunnen worden.

Demystificatie is cruciaal, het onderscheiden van feit (de historische realiteit) en fictie. Beleidskeuzes kunnen alle kanten opgaan, vanzelfsprekend, maar als ter inspiratie, of zelfs legitimering, wordt geput uit de groene landschapsgeschiedenis, dan moet de historische feitenbasis wel kloppen.

Meer informatie

Oratie: prof. dr. B. (Bert) Groenewoudt

• Titel: Landschap natuurlijk. Ecologische landschapsgeschiedenis in hedendaags perspectief
• Leeropdracht: Ecologische landschapsgeschiedenis

• Faculteit: Letteren

Livestream op 9 februari, zie: www.rug.nl/digitale-oratie

Full text open access versie van de oratie:
https://doi.org/10.21827/65688fa7124b2