Oratie prof.dr. Merel C.J. Keijzer: Cognitive and social benefits of learning English as a Second Language

We weten dat al snel na de start van een intensieve taalcursus, die nieuwe taal en al eerder geleerde talen de strijd met elkaar aangaan: ze beïnvloeden elkaar. Je kunt wel dat ene woord vinden in het Engels, maar wat was het ook alweer in het Nederlands? We weten ook dat in tweetaligen de talen altijd actief zijn, ook als één van de talen op dat moment niet gebruikt wordt. Om de talen niet constant door elkaar heen te laten lopen is cognitieve flexibiliteit nodig: je moet een taal onderdrukken terwijl een ander geactiveerd is. En als je dat vaak genoeg doet, dan merk je ook daar ook effecten van in niet-talige domeinen: je kunt irrelevante informatie beter onderdrukken en sneller wisselen tussen taken. Kortom, je bouwt cognitieve reserves op. En die cognitieve reserves komen vooral van pas in een levensfase waarin cognitieve flexibiliteit afneemt: na de leeftijd van 65. Eerder onderzoek heeft laten zien dat oudere meertaligen inderdaad vaak pas in een later stadium last krijgen van geheugenklachten dan ééntaligen. Bewapend met deze kennis is een belangrijke vraag: kunnen we een taalcursus ook inzetten als cognitieve therapie bij senioren die in hun dagelijks leven ‘slechts’ één taal gebruiken? In deze inaugurele rede vertel ik hoe de leerstoel Engelse taalkunde een centrale rol speelt in onderzoek naar gezond ouder worden en hoe talenstudies daarmee het hart kunnen vormen van interdisciplinair onderzoek: als we ouderen Engels leren, kunnen we dan niet alleen hun cognitieve flexibiliteit verbeteren maar ook hun welbevinden? Engelse taalkunde, psychologie, neurowetenschappen en geriatrie vullen elkaar goed aan in het beantwoorden van een dergelijke vraag. Kortom, het leren van een nieuwe taal leert je over grenzen heen te kijken, maar omvat meer dat taalleren alleen.