Oratie dhr. prof.dr.ir. J.A. Kuivenhoven: Cholesterol: geen kinderspel

Zonder cholesterol kunnen wij niet leven. Maar deze stof is ook een sluipmoordenaar door zijn centrale rol bij de ontwikkeling van atherosclerose (aderverkalking). Dat is een traag proces dat aan de basis ligt van vele hart- en vaatziekten. Het komt niet vaak onder de aandacht, maar dit zijn echt de ziekten waaraan wereldwijd de meeste mensen overlijden, stelt Kuivenhoven.

Aderverkalking treft de slagaderen die onze organen van zuurstof en voeding voorzien. Raakt een slagader van het hart door aderverkalking verstopt, dan sterft een deel van het hart: een hartaanval. Meestal gebeurt dat pas op latere leeftijd, waardoor aderverkalking meestal als een ouderdomsziekte wordt gezien. Maar ze ziekte ontwikkelt zich al in de pubertijd. Dat verdient meer aandacht, stelt prof.dr.ir. Jan Albert Kuivenhoven in zijn oratie, want de snelheid van dit proces is mede afhankelijk van de hoogte van het cholesterol.

In ons bloed wordt cholesterol vervoerd door HDL (‘goed cholesterol’) en LDL (‘slecht cholesterol’). In de algemene bevolking hebben mensen met een hoog HDL minder kans op hart- en vaatziekten. Kuivenhoven heeft erfelijkheidsonderzoek verricht aan HDL. In tegenstelling tot wat men zou verwachten bleken mensen zonder HDL relatief weinig last van hart- en vaatziekten te hebben, terwijl mensen met een zeer hoog HDL niet beter af bleken te zijn of zelfs slechter.

De wereldwijd verworven HDL-kennis is intussen meer dan tien jaar ingezet om met medicijnen het cholesterol in HDL te verhogen. Dat heeft totnogtoe helaas niet gewerkt. De hoogte van het cholesterol in HDL lijkt een indicator te zijn voor een gezond leven, maar het zorgt waarschijnlijk niet zelf voor een betere gezondheid. Voor cholesterol in LDL is het verhaal anders. Door erfelijkheidsonderzoek en medicijnen weten we heel zeker dat een hoog LDL slecht voor je is.

Met deze kennis richt Kuivenhoven zich in het UMCG daarom met name op het verkijgen van een beter begrip van LDL om aangrijpingspunten te vinden voor nieuwe medicijnen. Daartoe zal hij onderzoek verrichten in families met cholesterolafwijkingen. Ook is een bevolkingsonderzoek begonnen naar het cholesterol in vrouwen en mannen (via Lifelines). Daarnaast zoekt hij in het DNA naar aangrijpingspunten waarbij gebruik kan worden gemaakt van de reeds bekende functies van het DNA. Ten slotte streeft Kuivenhoven ernaar goed naar het cholesterol van kinderen te kijken, omdat veel ernstig zieke kinderen, in tegenstelling tot vroeger, de volwassen leeftijd bereiken en mogelijk dus ook met de gevolgen van aderverkalking te maken krijgen.

Meer informatie

• Oratie: dhr. prof.dr.ir. J.A. Kuivenhoven
• Titel: Cholesterol: geen kinderspel
• Leeropdracht: Ontwikkeling van atherosclerose, i.h.b. de vertaling van moleculaire mechanismen naar preventie en therapie
• Faculteit: Medische Wetenschappen
• Artikel in KennisInZicht: Op zoek naar goede medicijnen tegen slecht cholesterol
• Aanmelden uiterlijk een week van te voren door de antwoordkaart terug te sturen of door opgave via het online aanmeldingsformulier