Oratie dhr. prof.dr. R.T. Gansevoort: Hoe keren we de ijsberg?

In zijn oratie gaat prof.dr. Ron Gansevoort in op het probleem van chronisch nierfalen in Nederland. Het aantal patiënten dat in Nederland nierfalen heeft, en daardoor afhankelijk is van dialyse of moet leven met een niertransplantaat, neemt elk jaar toe. Momenteel betreft dit 16.000 patiënten. Dat brengt veel problemen met zich mee voor de betrokkenen. Bovendien is het één van de grootste kostenposten voor de Nederlandse gezondheidszorg. De directe medische kosten voor nierfunctievervangende behandeling worden geschat op ongeveer 0,75 miljard euro per jaar. Dat maakt duidelijk dat er oplossingen gezocht moeten worden. De belangrijkste daarvan is preventie.

Preventie van nierfalen is vooral mogelijk bij patiënten met een vroege fase van nierschade. Door werk van het Groningse PREVEND-onderzoek is duidelijk geworden dat het aantonen van kleine hoeveelheden eiwit in de urine patiënten met nierproblemen kan identificeren in een vroeg stadium van hun aandoening. Dit eiwitverlies voorspelt achteruitgang in nierfunctie en een verhoogde kans op hart- en vaatziekten. Interventies die eiwitverlies doen dalen verbeteren bovendien de prognose zowel wat betreft nierfalen als ook het optreden van hart- en vaatziekten.

Gansevoort stelt in zijn oratie dat de patiënt met een vroege fase van nierschade beter moet worden opgespoord en beter onder controle en behandeling moet komen. Momenteel worden de richtlijnen voor preventieve zorg nog onvoldoende nageleefd. Deze richtlijnen zullen bovendien aangepast moeten worden. Meer aandacht zal moeten worden besteed aan vroege fase van nierschade als risicoverhogende omstandigheid, welke preventieve zorg nodig maakt. Het opzetten van bevolkingsonderzoek op eiwitverlies in de urine kan daarin een belangrijke rol spelen. Daarbij zou aangesloten kunnen worden op het bevolkingsonderzoek op darmkanker dat sinds kort in Nederland is ingevoerd. Tot slot zullen nieuwe behandelingen ontwikkeld moeten worden die nierfalen en hart- en vaatziekten nog effectiever kunnen voorkomen.

Gansevoort roept op om deze doelen te bereiken door middel van een breed initiatief van beleidsmakers, verzekeraars, subsidiegevers, huisartsen, nierspecialisten en ook de betrokken patiënten. Een meer actief en preventief gerichte zorg is gewenst.

Meer informatie

• Oratie: dhr. prof.dr. R.T. Gansevoort
• Titel: Hoe keren we de ijsberg?
• Leeropdracht: Interne geneeskunde, in het bijzonder screening en preventie van chronische nierschade
• Faculteit: Faculteit: Medische wetenschappen