Oratie dhr.dr.mr. G.A. (Gerrit) van der Veen: Milieuaansprakelijkheid en zorgplichten in de Omgevingswet

Oratie: dhr.dr.mr. G.A. (Gerrit) van der Veen

Titel: Milieuaansprakelijkheid en zorgplichten in de Omgevingswet

Leeropdracht: Milieurecht

Faculteit: Rechtsgeleerdheid

De oratie van prof. mr. Gerrit van der Veen gaat over de nieuwe Omgevingswet, een wetsvoorstel dat op 17 juni 2014 aan de Tweede Kamer is aangeboden. Het voorstel bevat een zeer ingrijpende en verregaand integrale stelselherziening van het omgevingsrecht. De Omgevingswet zal in belangrijke mate de agenda van het milieurecht voor de komende jaren bepalen.

Het nu ingediende eerste gedeelte van het wetsvoorstel zal grotere eenheid van het milieurecht brengen. Het is echter de vraag in hoeverre de wet in vergelijking met het huidige milieurecht tot een eenvoudiger systeem van bevoegdheden en bestuurlijke bevoegdhedenverdeling zal leiden.

Daarom is een nadere beschouwing van bevoegdheden en bevoegdhedenverdeling nodig. Aan het thans geldende milieurecht ontleent de Omgevingswet onder meer de rechtsfiguren van zorgplichten, regelingen voor ongewone voorvallen en op een later moment ook milieuaansprakelijkheid. De Omgevingswet heeft zorgplichten en de regelingen voor ongewone voorvallen in licht gewijzigde vorm uit het geldende recht overgenomen. Dat levert een aantal aandachtspunten op. Van der Veen bepleit om die figuren nog eens goed tegen het licht te houden en de reikwijdte daarvan te heroverwegen, in het bijzonder bij samenlopende bevoegdheden van verschillende overheden.

Milieuaansprakelijkheid zal op een later moment een plaats in de Omgevingswet krijgen. In het huidige milieurecht is milieuaansprakelijkheid in belangrijke mate publiekrecht. Van der Veen bepleit om in aanvulling op het huidige publiekrechtelijke instrumentarium een aanvullende voorziening te treffen voor kostenverhaal bij calamiteiten. Het risico is thans groot dat overheden met kosten achterblijven, die zij niet kunnen verhalen. Tegelijkertijd kunnen derden gebaat zijn door overheidsingrijpen. Een aanvullende verhaalsmogelijkheid zou meer evenwicht in kosten en baten kunnen brengen.