Oratie dhr. prof.dr. A.J. Smit: Op zoek naar de verloren tijd

Oratie: dhr. prof.dr. A.J. Smit

Titel: Op zoek naar de verloren tijd

Leeropdracht: Interne geneeskunde, i.h.b. de non-invasieve beoordeling en risicoschatting van bloedvataandoeningen

Faculteit: Medische Wetenschappen

Hartvaatziekten zijn wereldwijd veruit de belangrijkste doodsoorzaak geworden. In Nederland geldt dat voor vrouwen. Er is nog steeds een sterke groei in personen met verhoogd hartvaatrisico, vooral vanwege diabetes. De komende tien tot vijftien jaar is bovendien weinig te verwachten aan nieuwe geneesmiddelen of interventies die de preventie van, of sterfte aan, hartvaatziekten wezenlijk zullen verlagen. De vasculaire geneeskunde staat dan ook voor grote uitdagingen bij de zorg voor personen met een verhoogd risico op hartvaatziekten, of bij personen met al bestaande hartvaatziekten, benadrukt prof.dr. Andries Smit in zijn oratie.

Deze uitdaging kan, en moet, deels beantwoord worden door in de eerste plaats een heel andere benadering van het zogenaamde hartvaat/cardiovasculaire-risicomanagement. Het vervangen van de huidige tien-jaars schattingen op hartvaatziekten door berekeningen van verlies in levensverwachting (de zogenaamde life time risk) zal leiden het starten van behandelingen op jongere leeftijd. Daarbij is het onontbeerlijk in de kansschattingen op hartvaatziekten de nu gebruikelijke kalenderleeftijd te vervangen door de biologische, of ‘ware’, vaatleeftijd. Dat laatste vergt veel breder gebruik van vaattechnieken of andere methoden voor het bepalen van de vaatleeftijd.

Met eigen onderzoeksresultaten illustreert professor Smit welke niet-invasieve vaattechnieken, zoals metingen van vaatwanddikte, -stijfheid of -verkalkingen, maar ook de in het vaatlab van het UMC Groningen ontdekte ‘AGE reader’, het mogelijk maken de biologische vaatleeftijd beter te bepalen. De AGE reader meet versuikerde eiwitten, zogenaamde advanced glycation endproducts (AGE). AGE worden beschouwd als langetermijngeheugendrager van versuikerings- en oxidatieve stress. AGE blijken sterke, onafhankelijke voorspellers te zijn van hartvaatziekten en sterfte. Smit ontvouwt tijdens de oratie zijn plannen voor verder onderzoek en brede toepassing van de AGE reader en non-invasieve vaattechnieken.