Grootste Nederlandse poolexpeditie ooit

Zeventig Nederlanders gaan eind augustus op expeditie richting Noordpool. Onder hen zijn vijftig wetenschappers, maar ook bekende Nederlanders als Stientje van Veldhoven, Ramsey Nasr en Peter Kuipers Munneke. Tussen 19 en 28 augustus vaart de groep met een boot naar het eiland Edgeøya, aan de oostkant van Spitsbergen. Het Arctisch Centrum van de Rijksuniversiteit Groningen is initiatiefnemer van de expeditie, die door NWO wordt gesteund.

Van 1968 tot 1988 was er een Nederlands station op Edgeøya dat veel ecologische gegevens heeft verzameld. Vijftig wetenschappers gaan nu terug naar die plek: biologen, archeologen, geologen en sociaal-wetenschappers. Ze gaan naar een van de meest afgelegen wildernissen, met een zeer hoge populatie ijsberen. Een gebied waar momenteel grote veranderingen optreden doordat het er aanzienlijk warmer is geworden. Daarmee zijn de oude gegevens extra waardevol en is een nieuwe expeditie wetenschappelijk heel interessant: nieuwe onderzoeksgegevens kunnen worden vergeleken met die van 25 tot 45 jaar geleden. Zo ontstaat een goed beeld van de gevolgen van de klimaatverandering.

In deze video vertelt expeditieleider Maarten Loonen meer.

Bekende Nederlanders doen hún verhaal

Ook een aantal bekende Nederlanders gaat mee, om op hun manier verslag te doen van hun bevindingen. Onder hen zijn polair meteoroloog en weerpresentator van de NOS Peter Kuipers Munneke, Tweede Kamerlid voor D66 Stientje van Veldhoven en dichter/schrijver, acteur/regisseur Ramsey Nasr. Hij bezocht Spitsbergen al vier keer eerder. ‘Dit is een landschap dat niet voor mensen is gemaakt,’ verklaarde hij eerder in een video. Opvallend: drie personen die in 1968-‘69 als eerste Nederlandse overwinteraars op Edgeøya waren, zijn er ook nu weer bij.

Voedselweb

Initiatiefnemer Maarten Loonen van de Rijksuniversiteit Groningen heeft zes jaar geijverd om deze expeditie van de grond te krijgen. ‘Dit is de grootste Nederlandse poolexpeditie ooit, en de manier waarop is totaal nieuw, met zo’n diverse groep. Door de vergelijking met oude gegevens krijgen we een uniek inzicht in ecologische veranderingen.’ Voorspellingen over wat er verandert door de opwarming zijn nog steeds te simpel, denkt Loonen. ‘Een voedselweb wordt meestal versimpeld tot een voedselketen. Met deze groep kunnen we het ecosysteem van alle kanten bekijken.’ Loonen illustreert hoe ingewikkeld het ecosysteem in elkaar zit. ‘Door de opwarming is er waarschijnlijk meer plantengroei. Maar ik verwacht dat rendieren daar niets aan hebben, omdat het voor hen moeilijker is geworden om in de winter te overleven. De hogere temperatuur zorgt voor meer neerslag en sneeuw en soms zelfs regen in de winter die vervolgens bevriest. De rendieren kunnen niet meer bij de planten en verhongeren.’

24/7 aan het onderzoeken

Met het schip De Ortelius van Oceanwide Expeditions vaart de groep vanaf Longyearbyen op Spitsbergen naar Edgeøya, aan de oostkant. Met 24 uur daglicht kunnen de hele dag groepen landen op het eiland voor het verzamelen van gegevens en verkenningen. Op de boot zijn teams bezig de verzamelde informatie te verwerken in databestanden en kaarten.

Nederland, Spitsbergen en de RUG – een drieëenheid

Nederland heeft een historische band met Spitsbergen, dat door Willem Barentsz is ontdekt. De geschiedenis van Nederlanders op Spitsbergen is nog terug te vinden in de sporen van mijnbouw en walvisvaart. Ook zijn er nog veel Nederlandse graven van walvisvaarders. De RUG heeft een goede internationale reputatie in poolonderzoek en heeft een poolstation op Ny-Ålesund in het noorden van Spitsbergen. Het Arctisch Centrum van de RUG bestaat dit jaar 45 jaar.

Meer informatie

• Contact: Maarten Loonen, expeditieleider, 050 363 6056, 06 – 5591 1818; Annette Scheepstra, organisatie, 050 363 5826
• Meer informatie op www.expeditiespitsbergen.nl
• Video: Ramsey Nasr op en over Spitsbergen (eerdere expeditie)
• In Beeld: Maarten Loonen