The multiple faces of the human immune system

Leefstijl jager-verzamelaars brengt afweersysteem tot rust

Een tiendaagse nabootsing van een jager-verzamelaarsleefstijl heeft een gunstig effect op verschillende maten voor de gezondheid van 51 gezonde proefpersonen en twee personen met fybromyalgie. Er was een significante daling van lichaamsgewicht en BMI en mediaanwaarden van onder meer insuline, triglyceriden en totaalcholesterol lieten eveneens een daling zien.

Dit resultaat volgt uit een experiment dat onderdeel was van het promotieonderzoek van psycho-neuro-immunoloog, fysiotherapeut en fysioloog Leo Pruimboom. Uitgangspunt van zijn onderzoek is de hypothese dat een gebrek aan lichaamsbeweging moet worden gezien als de eigenlijke oorzaak van vrijwel de gehele menselijke ziektelast. Daarnaast stelt hij dat een groot aantal moderne voedingsmiddelen en stressfactoren eveneens de gezondheid negatief beïnvloeden door hun inwerking op het immuunsysteem.

Volgens Pruimboom vertoont het menselijk afweersysteem een soort zelfzuchtig gedrag, zowel in acute als chronische activiteit. Een acuut geactiveerd immuunsysteem wordt normaal gesproken binnen korte tijd weer uitgezet via diverse mechanismen. Hierdoor begrenst een ontsteking zichzelf, wat het lichaam beschermt tegen schadelijke effecten van het immuunsysteem zelf. Chronische activatie van het immuunsysteem wordt veroorzaakt door het totaal van leefstijlfactoren zoals overeten, langdurig zitten, slaaptekort, tekort aan beweging en niet opgeloste psycho-emotionele problemen. De som van de risicofactoren leidt tot chronische activatie van de stress-assen en het binnendringen van bacterieel afval in de bloedbaan. Dit veroorzaakt een chronische laaggradige ontsteking.

Deze chronische laaggradige ontsteking moet volgens Pruimboom gezien worden als de oorzaak van de meeste, zo niet alle, chronische niet-overdraagbare aandoeningen. Ook voeding kan aan deze toestand bijdragen, bijvoorbeeld door de toegenomen consumptie van tarwe. Granen, aldus Pruimboom, bevatten ‘antinutriënten’ zoals gluten en lectinen, die bij mensen tot disfunctie en ziekte kunnen leiden.

Op deze onderbouwing is een kortdurende interventie gebaseerd, die bestond uit een tiendaagse trektocht door de Pyreneeën. Gemiddeld wandelden de 53 deelnemers 14 kilometer per dag met een 8 kilogram zware rugzak. Deelnemers kregen natuurlijke voedingsbronnen en bereidden dit zelf tot voeding, water kwam uit waterputten. Iedereen sliep buiten in slaapzakken en stond bloot aan temperaturen tussen de 12°C en 42°C. Volgens Pruimboom kan deze blootstelling aan oude stressfactoren, die normaal waren in de jager-verzamelaar tijd, een gunstig effect hebben op de gezondheid en preventief kunnen werken tegen typisch Westerse welvaartsziekten.

Leo Pruimboom (1961) is psycho-neuro-immunoloog, fysiotherapeut en fysioloog. Hij werkt als zelfstandig wetenschappelijk adviseur en opleider, onder meer bij de Natura Foundation. Het promotieonderzoek aan het UMCG is door hem zelf gefinancierd en vond plaats binnen de onderzoekschool GUIDE, onderzoeksprogramma Lifestyle Medicine.

Proefschrift: http://hdl.handle.net/11370/2be316f9-0ffc-4baa-ae02-d55c123f52c4