Potential of salivary gland stem cells in regenerative medicine
| Promotie: | Dhr. M. (Martti) Maimets |
| Wanneer: | 19 september 2016 |
| Aanvang: | 11:00 |
| Promotors: | prof. dr. R.P. (Rob) Coppes, prof. dr. G. (Gerald) de Haan |
| Copromotor: | dr. R.P. (Ronald) van Os |
| Waar: | Academiegebouw RUG |
| Faculteit: | Medische Wetenschappen / UMCG |
Nieuwe celsorterings- en kweektechnieken brengen toepassing stamceltherapie voor beschadigde speekselklieren een grote stap dichterbij
Martti Maimets maakte deel uit van de UMCG-onderzoeksgroep die zich bezighoudt met onderzoek naar volwassen speekselklierstamcellen. Samen met zijn collega’s onderzocht hij hoe deze klierstamcellen binnen de speekselklier gelokaliseerd kunnen worden en hoe de gezonde werking van deze stamcellen moleculair gereguleerd wordt. Op basis daarvan ontwikkelde de groep nieuwe celsorterings- en kweeksystemen, die succesvol bleken bij muizen. Over het onderzoek is begin 2016 die persbericht verschenen: http://www.umcg.nl/NL/UMCG/Nieuws/Persberichten/Paginas/Menselijke-stamcel-herstelt-beschadigde-speekselklier-na-bestraling.aspx
Ondanks betere bestralingstechnieken kampt zo’n 40% van alle patiënten met hoofd- en halskanker na lokale behandeling van de tumor met xerostomie, een sterk verminderde speekselproductie, door beschadiging van de speekselklierstamcellen. Deze verminderde speekselproductie heeft een grote impact op het dagelijks leven van de patiënten. Naast hoofd- en halskanker kan xerostomie ook ontstaan door het gebruik van medicijnen, ouderdom of het syndroom van Sjögren, een chronische ontsteking van de speekselklieren.
Een manier om xerostomie door bestraling te voorkomen is door speekselklierstamcellen voorafgaand aan deze behandeling te verzamelen en ze na afloop terug te plaatsen in de speekselklieren. Deze stamceltherapie kan mogelijk ook voor andere vormen van xerostomie worden gebruikt. Hiervoor is nader onderzoek nodig naar de biologie van stamkliercellen zelf in wisselwerking met hun omgeving.
Maimets brengt in zijn proefschrift oude en nieuwe kennis samen rondom speekselklierstamcellen en methoden om deze cellen te verzamelen en te kweken. Eén van zijn bevindingen is dat de speekselklierstamcellen gesorteerd kunnen worden met behulp van fluorescentie-geactiveerde celsortering (FACS), om vervolgens te worden vermenigvuldigd in een driedimensionale cellulaire matrix, en uitgroeien tot organoïden en mini-speekselklieren van wel 1 mm groot. Vooral cellen met veel het molecuul EpCAM op hun oppervlak beschikken volgens hem over een hoge mate van regeneratie.
Martti Maimets (1985) behaalde zijn master (afstudeerrichting Cellular and Molecular Biology) aan de University of Tartu (Estland). Hij verrichtte zijn promotieonderzoek bij de afdeling Celbiologie en onderzoeksinstituut CRCG van het Universitair Medisch Centrum Groningen. Het onderzoek is gefinancierd door KWF Kankerbestrijding en het Netherlands Institute of Regenerative Medicine (NIRM). Maimets is momenteel werkzaam bij het Biotech Research and Innovation Centre (BRIC), onderdeel van de universiteit van Kopenhagen (Denemarken).