Vici-subsidie voor twee UMCG-onderzoekers

De prestigieuze Vici-subsidie is toegekend aan prof.dr. André Aleman van de Afdeling Neurowetenschappen van het Universitair Medisch Centrum Groningen/RUG en aan prof.dr. Peter de Jonge van het Universitair Centrum Psychiatrie van het UMCG. Dit geldbedrag is bestemd voor excellente, ervaren onderzoekers die met succes een vernieuwende onderzoekslijn hebben ontwikkeld en daarmee een vooraanstaande positie innemen op nationaal en internationaal niveau. De subsidies worden verzorgd door de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO)

Aleman en De Jonge krijgen elk een geldbedrag van ongeveer 1,5 miljoen euro. Hiermee worden zij in staat gesteld hun onderzoeksgroep in de komende jaren uit te breiden en te versterken. Vici-wetenschappers behoren tot de toponderzoekers van Nederland en jaarlijks worden slechts 3 à 4 van dergelijke subsidies toegekend per wetenschapsgebied. Bepalend is dat Vici-laureaten hebben bewezen dat ze anderen kunnen overtuigen van de oorspronkelijkheiden buitengewone potentie van hun creatieve ideeën, hetgeen blijkt uit publicaties in toptijdschriften en fondsenwerving. Bovendien moeten ze fungeren als stimulerende en succesvolle coach voor jonge onderzoekers. Aleman en De Jonge kregen allebei eerder al de Vidi-subsidie van NWO.

Aleman

Aleman heeft de Vici-subsidie ontvangen voor zijn onderzoek naar de onderliggende mechanismen van apathie bij schizofrenie, waarbij hij onderscheid maakt tussen twee vormen van apathie. Hij zal dit onderzoeken met behulp van hersenscans en met neurostimulatie (transcraniële magnetische stimulatie). NWO geeft aan dat de sociale en economische impact van het onderzoek veelbelovend is. De uitkomsten kunnen bijdragen aan de behandeling van apathie bij schizofrenie, wat van groot klinisch belang is. Apathie is ook een probleem bij andere psychiatrische en neurologische stoornissen, zoals depressie en beginnende dementie. NWO schat in dat opgedane kennis uit het project breed zal kunnen worden toegepast bij verder onderzoek naar het normale en het afwijkende brein.

Prof. dr. André Aleman (1975) is hoogleraar Cognitive neuropsychiatry. Vlak na zijn cum laude-promotie kreeg hij een Vidi-subsidie van NWO voor onderzoek naar emotionele stoornissen bij schizofrenie. In 2006 ontving hij een European Young Investigator Award van de European Science Foundation voor onderzoek naar verminderd ziekte-inzicht bij psychotische stoornissen. Zijn onderzoek naar psychiatrische stoornissen van de waarneming, zoals hallucinaties bij schizofrenie, is internationaal bekend. Zijn huidige onderzoek richt zich op het in kaart brengen van hersenfuncties die betrokken zijn bij het waarnemen en hanteren van emoties en verstoringen daarin bij psychiatrische problemen.

In 2011 verscheen van zijn hand het boek ‘Hersenspinsels’ (uitgeverij Atlas, Amsterdam), waarin Aleman laat zien hoe subtiel onze hersenen ons voor de gek kunnen houden, en ook hoe het volledig uit de hand kan lopen. Aleman is lid van de KNAW Jonge Akademie en van de Gezondheidsraad.

De Jonge

De Jonge ontvangt de Vici-subsidie voor zijn excellente track record en zeer consistente onderzoekslijn naar depressies, waarin hij heeft laten zien een uitstekend onderzoeksleider te zijn. Depressie wordt de ziekte met de grootste ziektelast. Maar bestaat depressie wel? Of is het slechts een door psychiaters bedachte combinatie van symptomen waarvoor empirische onderbouwing ontbreekt? De Jonge gaat dit na op basis van de samenhang tussen stemmingsgerelateerde klachten in de bevolking en zal specifieke etiologische modellen van deze klachten ontwikkelen. Daarnaast gaat hij in een aantal studies in detail in op de oorsprong en mogelijke behandeling van individuele symptoomclusters, die naar alle waarschijnlijkheid zullen afwijken van het gangbare DSM-handboek voor psychiatrische aandoeningen. ZonMw roemt vooral dat De Jonge met zijn innovatieve onderzoeksvoorstel ‘Deconstructing Depression’ bereid is tegen de stroom van de gevestigde orde in te gaan, en verwacht dat het project een grote klinische impact zal hebben.
Prof.dr. Peter de Jonge (1969) is hoogleraar Psychiatrische epidemiologie, in het bijzonder depressie en somatische ziekten. Samen met collega prof. dr. Tineke Oldehinkel is hij hoofd van het Interdisciplinair Centrum voor Psychiatrische Epidemiologie van het UMCG. Hij is psycholoog en methodoloog en kreeg in 2007 een Vidi-subsidie van NWO voor zijn onderzoek naar de relatie tussen depressie en hart- en vaatziekten; deze studies kregen veel internationale aandacht. De Jonge doet onderzoek naar de ziekteoorzaken en behandeling van affectieve stoornissen waaronder ook depressie valt.
Zijn onderzoek is gepubliceerd in toptijdschriften waaronder JAMA en de Archives of General Psychiatry. De Jonge is betrokken bij verschillende grootschalige epidemiologische initiatieven zoals de World Mental Health Surveys, Lifelines en NESDA. Met de Vici-subsidie zal hij zich mengen in het debat over hoe psychopathologie op empirische gronden het beste kan worden geclassificeerd.

Noot voor de redactie

Contact: via de afdeling persvoorlichting van het UMCG, tel. (050) 361 22 00.