Terroristenafdeling veroorzaakt mogelijk nieuwe veiligheidsrisico's

Gedetineerden op de terroristenafdeling in de Extra Beveiligde Inrichting in Vught worden onvoldoende voorbereid op hun terugkeer in de samenleving. Hierdoor kan het risico op radicalisering en recidive toenemen. Dit terwijl de terroristenafdeling tot doel heeft rekrutering in gevangenissen tegen te gaan en de samenleving tegen radicalisering en terrorisme te beschermen. Dat stellen onderzoekers van de Rijksuniversiteit Groningen in het evaluatieonderzoek naar de terroristenafdeling, dat is uitgevoerd in opdracht van het Ministerie van Veiligheid en Justitie.

De onderzoekers onderzochten hoe de terroristenafdeling tot stand is gekomen en of deze rekrutering tijdens detentie tegen kan gaan. Ze plaatsen hier kritische kanttekeningen bij. 'De terroristenafdeling kan tijdelijk rekrutering tegenhouden', aldus sociologe Tinka Veldhuis. 'Maar het is een drastische maatregel die niet altijd noodzakelijk is en op den duur nieuwe veiligheidsrisico's kan veroorzaken.'

Concentratie van terrorismeverdachten

De terroristenafdeling is onder politieke en maatschappelijke druk ontstaan. Na de moord op Theo van Gogh stond terrorisme hoog op de politieke agenda. De overheid was bang dat gevangenissen broeinesten van radicalisering zouden worden. Om dit te voorkomen werden terrorismeverdachten geconcentreerd in een uitgebreid beveiligde afdeling met een strikt regime. Andere oplossingen werden echter nauwelijks onderzocht, zoals het spreiden van terrorismeverdachten over verschillende gevangenissen. Ook is niet onderzocht of de terroristenafdeling op lange termijn negatieve gevolgen kan hebben. Veldhuis: 'Gezien de maatschappelijke onrust van die tijd is dat te begrijpen. Maar er is niets gedaan om te voorkomen dat de gedetineerden na hun vrijlating terugvallen in hun oude patroon. Dit kan risico's met zich meebrengen.'

Rekruteringsrisico niet aangetoond

Volgens de onderzoekers heeft de overheid niet aangetoond dat de terroristenafdeling noodzakelijk is om rekrutering in gevangenissen tegen te gaan. Van de geplaatste gedetineerden is namelijk niet duidelijk of zij daadwerkelijk een rekruteringsrisico vormen. Hierdoor worden mensen in het strikte regime op de terroristenafdeling geplaatst zonder dat dit rekrutering tegengaat. Terwijl het voorkomen van rekrutering juist de doelstelling van de afdeling is. Volgens de onderzoekers is er bovendien sinds de opening van de terroristenafdeling niet één gedetineerde geplaatst omdat hij anderen probeerde te rekruteren. Veldhuis: 'Er zijn weinig gevallen bekend van radicalisering of rekrutering in gevangenissen. In ieder geval heeft het nog nooit tot plaatsing op de terroristenafdeling geleid.'

Risico op radicalisering en recidive

De onderzoekers waarschuwen dat de terroristenafdeling op termijn nieuwe veiligheidsrisico's kan veroorzaken. De terroristenafdeling werkt stigmatiserend en het strikte regime heeft ingrijpende gevolgen voor de gedetineerden. Dit kan een voedingsbodem voor radicalisering bieden. Doordat niet aan resocialisatie wordt gedaan keren de gedetineerden bovendien onvoorbereid terug in de samenleving. Hierdoor groeit het risico dat zij na hun vrijlating terugvallen in hun oude patroon. Veldhuis: 'Mensen die op de terroristenafdeling hebben verbleven dragen voor altijd het etiket "terrorist" met zich mee. Als zij niet goed worden voorbereid op hun terugkeer in de samenleving neemt de kans op radicalisering en recidive na detentie mogelijk toe.'

Noot voor de pers

Contact: Tinka Veldhuis, Msc., tel. 050-363 3060, e-mail: T.M.Veldhuis rug.nl

Zie ook

• samenvating rapport
• volledig rapport